Παλαιοντολογικό εύρημα στη Νεοκαισάρεια Πιερίας

του Παναγιώτη Η. Σιδηρόπουλου,

Υπεύθυνου Δημοσίων Σχέσεων του Ομίλου Φίλων

της Φύσης και του Ανθρώπου «ΜΑΣΤΟΔΟΝΤΑΣ – ΝΕΟΚΑΙΣΑΡΕΙΑ»

Η αρχή γίνεται κατά την διάρκεια περιπάτου στην πλησίον της περιμέτρου του οικισμού της Νεοκαισάρειας από τον κ. Νικόλαο Σ. Ξενίδη την 1η Μαΐου του 2014. Παρατήρησε ότι στο πρανές ενός σκάμματος προεξείχε αυτό το αντικείμενο. Το περισυνέλεξε και το υπέδειξε σε τοπικό παράγοντα του οικισμού και στην συνέχεια ενημερώθηκαν όλοι οι σχετικοί φορείς.

Για να μπορέσει να αξιολογηθεί το συγκεκριμένο εύρημα στάλθηκε στο Τμήμα Παλαιοντολογίας του ΑΠΘ προκειμένου να μελετηθεί. Το εύρημα προξένησε το ενδιαφέρον ομάδας καθηγητών παλαιοντολόγων και συστάθηκε άμεσα ανασκαφική ομάδα αποτελούμενη από τον επικεφαλής Δρ Κωστόπουλο Δημήτριο, την Δρ Συλβέστρου Ιωάννα, τον τότε μεταπτυχιακό φοιτητή κ. Λαζαρίδη Γεώργιο και συνεπικουρούμενοι από την Δρ Τσουκαλά Ευαγγελία. Η πρώτη σωστική ανασκαφή έλαβε χώρα τον Ιούλιο του 2014.

Με το πέρας των πρώτων σωστικών ανασκαφών ανευρέθησαν πολλά και αξιόλογα μέρη από το αποτιθέμενο ζώο του γένους των Μαστόδοντων ηλικίας εκτιμώμενης από 6 έως 9 εκατομμύρια έτη. Ακολουθεί σκαρίφημα από την διάταξη των ευρημάτων στον χώρο της ανασκαφής.

Η στήριξη της τοπικής κοινωνίας, και όχι μόνο, αποτέλεσε τον βασικό παράγοντα της ολοκλήρωσης όλης της ανασκαφικής δραστηριότητας. Τόσο με την εθελοντική τους προσφορά όσο και με την οικονομική  συνδρομή του καθ’ ενός ολοκληρώθηκαν τόσο οι πρόδρομες ανασκαφές  όσο και η επεξεργασία και η διαφύλαξη των ευρημάτων.

Τον Ιούλιο του 2016 η ανασκαφική ομάδα με πολυμελή σύνθεση, τόσο από τους Καθηγητές Γεωλογίας – Παλαιοντολογίας του ΑΠΘ Δρ Κωστόπουλο Δημήτριο και Δρ Τσουκαλά Ευαγγελία όσο και από  μεταπτυχιακούς φοιτητές, επανέρχεται στην περιοχή και συνεχίζει την ανασκαφική της δραστηριότητα προκειμένου να ανασυρθούν τα υπόλοιπα απολιθωμένα μέρη του ζώου. Ακολουθεί ο λεπτομερής καθαρισμός των ευρημάτων, η ταυτοποίηση τους, η κωδικοποίηση  καθώς επίσης και επανασύνθεση των θραυσμάτων.

Μετά από σκληρή και συνεχής προσπάθεια όλης της ανασκαφικής ομάδος το αποτέλεσμα είναι να παραδοθεί στην τοπική κοινωνία ένα εύρημα που εξιστορεί από μόνο του μια εποχή όπου στην συγκεκριμένη περιοχή δεν υπήρχε ανθρώπινη δραστηριότητα παρά μόνο το φυτικό και ζωικό βασίλειο. Δείγμα των ευρημάτων που ανασύρθηκαν και επιμελήθηκε η ανασκαφική ομάδα παρουσιάζoνται στις ακόλουθες φωτογραφίες.

Το συγκεκριμένο εύρημα θα μπορούσε να αποτελέσει μια ακόμη ευκαιρία που χάθηκε, όπως τόσες άλλες ανά την Ελληνική Επικράτεια. Θα μπορούσε να μείνει αναξιοποίητο και ανεξερεύνητο. Να μείνει άγνωστο στο ευρύ κοινό ,κρυμμένο ή θρυμματισμένο μέσα στο έδαφος ή να αποτελεί αδρανές υλικό για το μπάζωμα ενός νέου κτιριακού συγκροτήματος ή ενός νέου επαρχιακού δρόμου. Αντιθέτως και ευτυχώς τα παραπάνω δεν συνέβησαν. Τα συγκεκριμένα ευρήματα αποτέλεσαν μέρος του ενδιαφέροντος του 7ου Παγκόσμιου Συνέδριου Παλαιοντολογίας που έλαβε χώρα στην Ταϊβάν τον Σεπτέμβριο του 2017.

Με την συμπαράσταση της τοπικής κοινωνίας τόσο σε εθελοντική δράση, όσο και σε οικονομική συνδρομή σήμερα υπάρχει η δυνατότητα να αποτελέσει πόλο έλξης τόσο για την επιστημονική κοινότητα, όσο και στην μαθητική κοινότητα. Να αποτελέσει επίσης το έναυσμα μιας νέας τουριστικής θεματικής ενότητας για την ευρύτερη περιοχή, η οποία έχει τεράστια ανάγκη να αναβαθμίσει τόσο τις παρεχόμενες υπηρεσίες της, όσο και να αναδείξει το φυσικό της κάλος, την ιστορία της και τον πολιτισμό της.

Εμείς ως νεοϊδρυθείς Όμιλος (Σωματείο) βασικό στόχο έχουμε να συνδράμουμε στην ανάδειξη της τοπική κοινωνίας και των δυνατοτήτων της. Σε αυτήν την προσπάθεια επιθυμούμε την αναζήτηση συνεργειών, είτε εντός του οικισμού, είτε και εκτός του οικισμού.

Για αυτόν τον λόγο προχωρήσαμε στην δημιουργία και στην περάτωση του εκθετηρίου του Μαστόδοντα Νεοκαισάρειας. Η χρηματοδότηση του γίνεται μέσα από δωρεές και χορηγίες του συνόλου τόσο της τοπικής όσο και της ευρύτερης κοινωνίας του τόπου μας. Ελπίζουμε σύντομα  -εντός του 2018- να έχουν ολοκληρωθεί οι εργασίες περάτωσης, ούτως να είναι έτοιμο να φιλοξενήσει τους πρώτους επισκέπτες. Ακολουθούν φωτογραφίες από την μακέτα του εκθετηρίου την οποία σχεδίασε – επιμελήθηκε  η κ. Ασπασία Ι. Γκουτμένη, ειδικός στην Σχεδίαση Εσωτερικών Χώρων.

Για να έχει επιτυχία η όλη μας προσπάθεια, πρέπει να αποφέρει  και όφελος για τον τόπο και την κοινωνία. Τι όφελος θα υπάρχει αν δημιουργήσουμε  ένα όμορφο εκθετήριο και  το βλέπουμε  μόνον εμείς; Κανένα!

Άρα στόχος μας είναι να προσελκύσουμε:

α) επισκέπτες με ιδιαίτερα ενδιαφέροντα, υψηλό μορφωτικό επίπεδο, μελετητές, ερευνητές του τόπου και των ευρυμάτων που θέλουν μια μοναδική εμπειρία επίσκεψης, πλούσια σε περιεχόμενο και απολαυστική,

β) ανθρώπους οι οποίοι ενδιαφέρονται να γνωρίσουν διαφορετικά πράγματα από αυτά που πιθανώς γνώριζαν έως σήμερα,

γ) την εκπαιδευτική κοινότητα, είτε τοπικά είτε και ευρύτερα ανά την Ελλάδα όπου οι μαθητές μέσω διαδραστικών προγραμμάτων παρουσίασης των ευρημάτων, αλλά και γενικότερα της γεωλογίας της περιοχής θα μπορούσαν να ωφεληθούν αποκομίζοντας μοναδικές εμπειρίες γνώσης.

Μπορεί από μόνο του το χωριό να προσελκύσει τέτοιους επισκέπτες; Όχι. Μόνο με άξονα τον τόπο και το όνομα του. Ο τόπος της Πιερίας από μόνος του έχει διεθνή ταυτότητα, που λειτουργεί υπέρ του ως σύμβολο, χώρος αναφοράς και υπερηφάνειας.

Με συντονισμένες δράσεις μπορεί να δημιουργηθεί ενδιαφέρον για την προσέλκυση επισκεπτών. Σήμερα με τις ευκαιρίες που ανοίγονται μέσα από την τεχνολογία και τις σύγχρονες μεθόδους επικοινωνίας δεν είναι ακατόρθωτο. Σίγουρα δεν θα είναι και εύκολο αν παραμένουμε αδρανείς και άβουλοι.

Έχουν ανευρεθεί σε άλλες περιοχές στον κόσμο αντίστοιχα ευρήματα; Βεβαίως. Τι μας κάνει λοιπόν διαφορετικούς και τι ίδιους; Διαφορετικούς μας κάνει η ίδια η περιοχή που ζούμε -Βόρεια Ελλάδα- η οποία θεωρείται από την επιστημονική κοινότητα ο πιο πλούσιος τόπος σε πληθώρα παλαιοντολογικών ευρημάτων αλλά και σε πλήθος διαφορετικών ειδών ανά τον κόσμο. Τι άλλο μας διαφοροποιεί; Η αυτόνομη προσπάθεια των ανά περιοχών εκθετηρίων και μουσείων χωρίς να υπάρχει η οποιαδήποτε σύνδεση μεταξύ τους. Σε όλες τις αντίστοιχες χώρες το πρωταρχικό μέλημα τους είναι η δημιουργία δικτύου Γεωπαλαιοντολογικών διαδρομών, είτε εντός της χώρας είτε μέσω της διασύνδεσης με γειτονικές και όχι μόνο χώρες.

Αυτές οι διαδρομές αποτελούν και την βάση μιας νέας παγκόσμιας τάσης σε αυτήν την θεματική τουριστική ενότητα. Αυτό που μας κάνει ίδιους και μας δείχνει τα κοινά στοιχεία με αυτές τις χώρες είναι τα παλαιοντολογικά ευρήματα και η ευκαιρία που έχει η χώρα μας να δημιουργήσει Γεωπαλαιοντολογικές διαδρομές με απώτερο στόχο και σκοπό να συνενωθεί με το αντίστοιχο παγκόσμιο δίκτυο. Είναι αυτός ο στόχος ουτοπικός ή εφαρμόσιμος; Εάν παραμείνουμε αδρανείς σίγουρα θα αποτελέσει μια κοινότυπη ουτοπία όπως και πολλοί άλλοι στόχοι που έχουν τεθεί στο παρελθόν. Με την αποφασιστικότητα μας, την προσπάθεια και την πίστη στον τελικό στόχο θα γίνει πραγματικότητα.

Βασική προϋπόθεση είναι οι συνεργασίες με αντίστοιχα εκθετήρια και άλλους πολιτιστικούς συλλόγους της περιοχής αλλά και της Βόρειας Ελλάδας. Μόνος κανείς δεν θα μπορούσε να προσδώσει μια αντίστοιχη δυναμική.

Ο ρόλος της αυτοδιοίκησης κρίνεται ιδιαίτερα σημαντικός για την βελτίωση της εικόνας του τόπου. Σήμερα και με τις υπάρχουσες συνθήκες (οικονομική κρίση, κ.α.)  φαντάζει δύσκολο. Παράλληλα αποτελεί και μονόδρομο για την τοπική αυτοδιοίκηση και την τοπική κοινωνία η συνεχής αναβάθμιση του τόπου, είτε άμεσα από τις ευκαιρίες που δίδονται απλόχερα, είτε όταν απουσιάζουν αυτές από τις ευκαιρίες που δημιουργούνται από την δράση των ανθρώπων, άλλες φορές ατομικά και άλλες συλλογικά.

Πέραν από τις όποιες δράσεις και πρωτοβουλίες του Ομίλου μας  προς αυτήν την κατεύθυνση δημιουργούμε και τις προϋποθέσεις συνεργασιών και με  εξωτερικούς συνεργάτες που να εξειδικεύονται σε θέματα τουρισμού, επικοινωνίας, management, marketing.

Η καλλιέργεια του εθελοντισμού, η ενημέρωση, η πληροφόρηση, η ευαισθητοποίηση (μέσω σεμιναρίων και άλλων εκδηλώσεων) των σχολείων, κατοίκων και επαγγελματιών της περιοχής και η διερεύνηση ενδεχόμενης συνεργασίας αποτελούν σημαντικό μας στόχο. Επίσης, στόχος αποτελεί και η καταγραφή της Γεωϊστορίας και του Γεωπολιτισμού τόσο της περιοχής στο στενό κύκλο όσο και ευρύτερα αυτής.

Θέλουμε να καταγραφεί ότι ιδιαίτερο υπάρχει στην περιοχή και να μπορεί να γίνει επισκέψιμο. Από μια ομάδα εργασίας που θα επεξεργαστεί χαρακτηριστικά και δυνατότητες του τόπου. Σκοπός είναι η εύρεση ιδιαίτερων σημείων τα οποία έχουν την δυνατότητα να προσδώσουν την διαφορετικότητα, είτε ως συγκριτικό πλεονέκτημα έναντι άλλων περιοχών, είτε να προκύψει μέσα από την αναβάθμιση του τόπου και των σημείων ενδιαφέροντος, κοινώς να δημιουργηθούν οι απαραίτητες προϋποθέσεις.

Καλό είναι να γίνει χάραξη και σήμανση μονοπατιών γύρω από το χωριό χωρίς απαραίτητα την χάραξη των διαδρομών να περιορίζονται αποκλειστικά εντός των στενών ορίων περιμετρικά του οικισμού. Θα μπορούσαν να γίνουν διαδρομές βατές ή και πιο σύνθετες  που να οδηγούν σε σημεία ενδιαφέροντος είτε αρχαιολογικού, είτε γεωλογικού, είτε ευρύτερα φυσιολατρικού. Τέλος, ευελπιστούμε στη διοργάνωση και διεξαγωγή κοινών δράσεων πολιτισμού, εκπαίδευσης και αθλητισμού.

Σε κάθε περίπτωση αυτό το οποίο υποσχόμαστε είναι ότι η περάτωση του Εκθετηρίου και η λειτουργία δεν θα αποτελέσει την αφορμή για τον εφησυχασμό και το τέλος της δράσης μας. Αλλά η απαρχή της επίτευξης των στόχων που έχουν τεθεί με την ίδρυση του Ομίλου μας και περιγράφονται λεπτομερώς στο ιδρυτικό μας καταστατικό. Καλούμαστε όλοι μας σε αυτήν την προσπάθεια να σταθούμε συμπαραστάτες και αρωγοί προκειμένου να εργαστούμε, είτε από  τον ίδιο χώρο είτε από διαφορετικό για την αναβάθμιση του τόπου μας. Οι ευκαιρίες υπήρχαν στο παρελθόν, υπάρχουν σήμερα και θα συνεχίσουν να υπάρχουν και στο μέλλον. Στην ευχέρεια μας είναι να αποφασίσουμε να τις δώσουμε την δυναμική από σήμερα!

Πηγή: 100plus.gr