Στις 16 Σεπτεμβρίου γιορτάζεται η Διεθνής Ημέρα για τη Διατήρηση της στιβάδας του Οζοντος

Στις 16ης Σεπτεμβρίου του 1987, αντιπρόσωποι από 24 χώρες υπέγραφαν το Πρωτόκολλο του Μόντρεαλ, δεσμευόμενοι να περιορίσουν εκείνες τις χημικές ουσίες που καταστρέφουν το ζωτικό για τον άνθρωπο στρώμα του όζοντος.
Η Σύμβαση του 1985 στη Βιέννη ήταν η συμφωνία – πλαίσιο, σύμφωνα με το οποίο το Πρωτόκολλο του Μόντρεαλ αποτέλεσε αντικείμενο διαπραγματεύσεων με ισχυρή ελληνική παρουσία από τον καθηγητή Ζερεφό και την ομάδα του.

Πρόκειται για ένα εξαιρετικό παράδειγμα επιτυχούς συνεργασίας μεταξύ των επιστημόνων, κυβερνήσεων, μη κυβερνητικών οργανώσεων και της βιομηχανίας για τον έλεγχο της παραγωγής και της κατανάλωσης των ουσιών που καταστρέφουν το όζον.

Σήμερα, οι χώρες που έχουν υπογράψει τη συνθήκη ανέρχονται σε 198.

Τα επίπεδα του στρατοσφαιρικού όζοντος σταμάτησαν να φθίνουν στα τέλη της δεκαετίας του 1990 και έχουν σταθεροποιηθεί σε επίπεδα περίπου 2-3 % λιγότερο από ό,τι εκείνα που παρατηρήθηκαν το 1980.

Η τελευταία διεθνής αξιολόγηση του στρατοσφαιρικού όζοντος αναφέρει μια μικρή, αλλά στατιστικά σημαντική αύξηση του όζοντος. Μία ανάκαμψη που, δυστυχώς, αναμένεται να διαρκέσει πέντε δεκαετίες για να επανέλθει στα επίπεδα προ του 1980, αλλά ταυτόχρονα αναμένεται να επηρεαστεί άμεσα από την κλιματική αλλαγή.

Σύμφωνα με την Επιτροπή, ένα σημαντικό επίτευγμα του Πρωτοκόλλου του Μόντρεαλ είναι η επιτυχής μείωση της παγκόσμιας παραγωγής, κατανάλωσης και απελευθέρωσης στην ατμόσφαιρα των ουσιών που καταστρέφουν το όζον (ODSs).

Οι ατμοσφαιρικές παρατηρήσεις έχουν δείξει ότι το συνολικό επίπεδο χλωρίου από τα ODSs μειώνεται. Τα περισσότερα από αυτά τα ODSs είναι, επίσης, ισχυρά αέρια του θερμοκηπίου, ενώ όπως γίνεται εύκολα αντιληπτό η συμβολή τους στην υπερθέρμανση του πλανήτη και την κλιματική αλλαγή θα ήταν πολύ μεγαλύτερη, χωρίς το Πρωτόκολλο.

Επιπτώσεις στην υγεία

Μείωση κατά 1% της στοιβάδας του όζοντος οδηγεί σε αύξηση κατά 2% των καρκίνων του δέρματος και του καταρράκτη.

Η αρμόδια υπηρεσία του ΟΗΕ επισημαίνει τις προόδους που έχει επιτελέσει η διεθνής κοινότητα στον περιορισμό των χημικών ουσιών που καταστρέφουν το στρώμα του όζοντος, κυρίως των χλωροφθοροανθράκων, οι οποίοι από το 1950 κατέκτησαν την αγορά ως προωθητικά αέρια, διογκωτικά, για διάφορα πλαστικά, σε συστήματα ψύξης και κλιματισμού (Freon) και ως διαλύτες.

Τα τελευταία 20 χρόνια έχουν διατεθεί, μέσω των προγραμμάτων του ΟΗΕ, κοντά στα 2 δισεκατομμύρια δολάρια σε 130 αναπτυσσόμενες χώρες για να εκπληρώσουν τις υποχρεώσεις τους που απορρέουν από το Πρωτόκολλο του Μόντρεαλ. Το αποτέλεσμα είναι ότι η μείωση των επιβλαβών χλωροφθοροανθράκων ξεπερνά τα 2 εκατομμύρια τόνους όλα αυτά τα χρόνια.

Ο Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών έχει ορίσει την 16η Σεπτεμβρίου ως Παγκόσμια Ημέρα για τη Διατήρηση της στρώματος του όζοντος με αφορμή τον εορτασμό της υπογραφής του Πρωτοκόλλου του Μόντρεαλ το 1987 για τις ουσίες που καταστρέφουν τη στιβάδα του όζοντος.