Η αναπηρία της αλλαγής

του Δρ. Στέφανου Δ. Αβακιάν

Η εγρήγορση δεν αποτελεί προνόμιο αλλά ικανότητα. Δεν είναι χάρισμα αλλά δεξιότητα. Δεν προσφέρεται ελεύθερα αλλά φέρει αποτέλεσμα μετά από πολύ αγώνα και κόπο.

Οι διάφορες βαθμίδες της αλλαγής που περιέχουν τη φυσική αλλά και ιδιαίτερα την εσωτερική διάσταση αποκαλύπτουν τη δυσκολία της αλλαγής σε αυτά που παραμένουν ιδιαίτερα σημαντικά και επιβάλλεται να πραγματοποιηθούν άμεσα.

Με λυπεί ιδιαίτερα πως διαμένοντας στη Μεγάλη Βρετανία η χώρα μου χαρακτηρίζεται ως έρμαιο των ισχυρότερων. Είναι μία ιστορία λύπης που δεν έχει τέλος και αυτοί που την αφηγούνται είναι αυτοί που την παραδειγματίζουν ως τα χειρότερα που θα μπορούσαν να έρθουν και σε ‘αυτούς.’ Γιατί όμως να  υπάρχει αυτή η αναπηρία στην αλλαγή όλων εκείνων των θεμάτων που αφορούν την κοινωνία και την εθνική ταυτότητα καθώς και την οικονομία και όλα αυτά που κατέκτησαν οι άλλοι για εμάς;

Η αναπηρία αφορά μία σειρά από ατομικές και συλλογικές διεργασίες που τελικά μορφοποιούν αυτό που όλοι θεωρούμαι εφικτό και αρεστό. Δεν υπάρχει η λογική στην πολιτική κρίση των πολιτών; Δεν υπάρχει η δυνατότητα να αμυνθεί κανείς στις ψεύτικες υποσχέσεις των πολιτικών ώστε να μην τους στηρίξει κάποιος ποτέ και ξανά στο μέλλον; Δεν υπάρχει η οξυδέρκεια για την αξιολόγηση αυτών που προσπαθούν να δελεάσουν χωρίς να έχουν τίποτα πραγματικά να προσφέρουν; Είναι η μοίρα του Έλληνα μια δυσβάσταχτη διαδικασία στεναχώριας χωρίς να βρίσκει ποτέ την ελπίδα για την πραγματική αλλαγή;

Με την αναφορά μου στην μεταφορική έννοια της ‘αναπηρίας’ θεωρώ πως η εσωτερική αναπηρία είναι το πρόβλημα για την ανασυγκρότηση της κοινωνίας μας. Είναι η θέση της οριστικής αδυναμίας για την ολοκληρωτική και ριζική μεταρρύθμιση. Τα ιδανικά στο κοινωνικό γίγνεσθαι παρουσιάζονται σαν φαντασμαγορικές φιγούρες που προκαλούν την αίσθηση για αυτό που πάντα θα παραμένει μελλοντικό ανεκπλήρωτο.

Η αναπηρία της αλλαγής είναι η εσωτερική διαδικασία αποσταθεροποίησης των δυναμικών που αφορούν μια στάση που παραμένει αδρανής και κωφή σε αυτά που είναι ζωτικά και αναγκαία. Αυτός ο συνεχής εγκλωβισμός σε ένα πλαστό όραμα δημιουργεί το εσωτερικό μούδιασμα και η εγρήγορση δεν υφίσταται άλλο ούτε σαν διαδικασία αλλά ούτε σαν αποτέλεσμα. Παράλληλα, φέρνει στην επιφάνεια και το πιο δύσκολο που είναι η προσωπική εσωτερική αγωνία για αλλαγή και η μετουσίωση όλων αυτών που θεωρήθηκαν πως δεν είναι αρκετά για να ικανοποιήσουν της άμεσες ανάγκες και το προσωπικό συμφέρον.

Τελικά μία στάση αδράνειας είναι και αυτή μία στάση αλλαγής προς τη μιζέρια. Το διακύβευμα γίνεται μεγαλύτερο και σπουδαιότερο καθώς οι συμπολίτες μας Έλληνες έχουν να περάσουν τα μεγαλύτερα εσωτερικά εμπόδια χωρίς να υπάρχουν εφόδια αλλά και ούτε η κατεύθυνση για το πως η πραγματική αλλαγή μπορεί να λάβει χώρα. Αυτή η δύσκολη και επίπονη διαδικασία αποχώρησης από τις παλιές συνήθειες παραμένει μία αιματηρή διαδικασία γιατί βρίσκεται μπλεγμένη σε έναν ιστό από συμφέροντα που ποτέ δεν αδρανούν.

Με την οικονομική κρίση δεν έχουν κατευνάσει αλλά μάλιστα έχουν δυναμώσει και αγριέψει πολύ περισσότερο. Ίσως η αλλαγή για την πραγματική μεταρρύθμιση φαίνεται τόσο δύσκολη να την πετύχουμε γιατί ποτέ στο παρελθόν δεν την έχουμε προσεγγίσει με αφοσίωση και προσπαθώντας να ξεπεράσουμε αυτό που ήταν καλύτερο για τους ‘λίγους’.

Οι αντοχές που θα πρέπει να παρουσιάσει μια κοινωνία προς την πραγματική μεταρρύθμιση απαιτούν τη ζωτική δραστηριότητα όλων των διαστάσεων που αφορούν τη λογική και το συναίσθημα αλλά και τη συνειδητή επιλογή μιας δύσκολης οδού που περισσότερο μάχεται παρά απολαμβάνει. Υπάρχει η δυσκολία της εκμαίευσης της διαφορετικής προσέγγισης. Όμως η δυσκολία στην αναγνώριση και στη δραστηριοποίηση μας υποδηλώνει πόσο ραγδαία η δική μας αναπηρία μας έχει καταστήσει για τα τελευταία χρόνια και μετά τα χρόνια της μεταπολίτευσης. Η συνειδητοποίηση της αναπηρίας μας ίσως είναι ένας συμβολισμός για τη δυσχερή θέση που πραγματικά βρίσκομαι ατομικά αλλά και ως σύνολο. Ίσως η ευαισθησία θα γίνει εφικτή μέσα από την πάλη και την αναγνώριση της μόνιμης αποτυχίας. Ίσως, τα σύμβολα θα μας βοηθήσουν να καταλάβουμε τους κλυδωνισμούς που θα πρέπει να περάσουμε ώστε η εμπιστοσύνη σε μια χώρα που ενδιαφέρεται για τους πολίτες της, να γίνει και πάλι εφικτή. Δεν είναι η αναπηρία προς την αλλαγή που παρουσιάζει το πρόβλημα αλλά η αδυναμία στην πραγματική αναγνώριση της φύσης της αναπηρίας και όλων αυτών που περιέχει ως συνέπεια.

Ο Στέφανος Αβακιάν είναι καθηγητής στον κλάδο της οργανωτικής θεωρίας στο πανεπιστήμιο του Brighton στο Ηνωμένο Βασίλειο.