Γιατί η γρίπη «χτυπά» πιο βαριά κάποιους;

Γιατί ορισμένοι άνθρωποι πολεμούν τη γρίπη αποτελεσματικότερα από άλλους; Η απάντηση κρύβεται, τουλάχιστον ως έναν βαθμό, στο πρώτο στέλεχος του ιού της γρίπης με το οποίο «συναντήθηκε» ο καθένας μας στην παιδική ηλικία του.

Σημαντική η χρονική σειρά

Ερευνητές από το Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας στο Λος Αντζελες (UCLA) και το Πανεπιστήμιο της Αριζόνας ανακάλυψαν, όπως ανέφεραν στην επιθεώρηση ανοιχτής πρόσβασης «PLoS Pathogens», ότι η ικανότητα του κάθε ανθρώπου να αντιμετωπίζει τον ιό της γρίπης προσδιορίζεται όχι μόνο από τα στελέχη του ιού με τα οποία μολύνθηκε κατά τη διάρκεια της ζωής του αλλά και από τη χρονική σειρά με την οποία μολύνθηκε από το κάθε στέλεχος.

Το νέο αυτό εύρημα δίνει μια εξήγηση στο γιατί κάποιοι περνούν πολύ πιο ελαφρά τη γρίπη σε σύγκριση με κάποιους άλλους παρότι αμφότεροι έχουν μολυνθεί με το ίδιο στέλεχος του ιού και ανοίγει τον δρόμο για τη χάραξη νέων στρατηγικών ενάντια στην εποχική γρίπη.

Η μελέτη στα δύο κυρίαρχα στελέχη του ιού

Προκειμένου να καταλήξουν στα συμπεράσματά τους οι ερευνητές ανέλυσαν τους ιατρικούς φακέλους που το αρμόδιο υπουργείο Υγείας της Αριζόνας συλλέγει από νοσοκομεία και ιδιώτες γιατρούς.

Δύο στελέχη του ιού της γρίπης, τα Η3Ν2 και Η1Ν1, ήταν τα κυρίαρχα σε ό,τι αφορούσε την εμφάνιση επιδημιών γρίπης τις τελευταίες δεκαετίες. Το στέλεχος Η3Ν2 έχει φανεί ότι προκαλεί την πλειονότητα των σοβαρών κρουσμάτων σε ηλικιωμένα άτομα υψηλού κινδύνου καθώς και τους περισσότερους θανάτους εξαιτίας γρίπης. Το στέλεχος Η1Ν1 πλήττει περισσότερο νεαρούς και μεσήλικες ενηλίκους ενώ συνολικά έχει προκαλέσει τις τελευταίες δεκαετίες λιγότερους θανάτους.

Τα ιατρικά αρχεία αποκάλυψαν ένα μοτίβο: τα άτομα που είχαν πρωτοεκτεθεί στην παιδική ηλικία τους στο λιγότερο σοβαρό στέλεχος, το Η1Ν1, αντιμετώπιζαν μικρότερες πιθανότητες να χρειαστούν νοσηλεία αν αργότερα στη ζωή τους έρχονταν ξανά αντιμέτωπα με το

Η1Ν1 σε σύγκριση με τα άτομα που είχαν πρωτοεκτεθεί στο στέλεχος Η3Ν2. Αντιστοίχως τα άτομα που είχαν πρωτοεκτεθεί στο στέλεχος Η3Ν2 ήταν έξτρα προστατευμένα απέναντι στο συγκεκριμένο στέλεχος αργότερα στη ζωή τους.

«Ομαδική» προστασία

Οι ερευνητές ανέλυσαν επίσης τις εξελικτικές σχέσεις μεταξύ των δύο στελεχών του ιού της γρίπης. Όπως είδαν, τα Η1Ν1 και Η3Ν2 ανήκουν σε δύο ξεχωριστά κλαδιά του «γενεαλογικοπύ δέντρου» της γρίπης. Ο Τζέιμς Λόιντ-Σμιθ, καθηγητής Οικολογίας και Εξελικτικής Βιολογίας στο UCLA και ένας εκ των κύριων συγγραφέων της νέας μελέτης τόνισε ότι «αν και η μόλυνση με το ένα στέλεχος οδηγεί σε καλύτερη προετοιμασία του ανοσοποιητικού συστήματος ώστε να πολεμήσει κάποια στιγμή το άλλο, η προστασία ενάντια σε μελλοντικές λοιμώξεις είναι πολύ μεγαλύτερη όταν κάποιος εκτίθεται σε στελέχη από την ίδια ομάδα στελεχών στην οποία είχε εκτεθεί και στο παρελθόν».

Τα στοιχεία αποκάλυψαν και ένα επιπλέον μοτίβο: τα άτομα των οποίων η πρώτη έκθεση στην παιδική ηλικία είχε γίνει στο στέλεχος Η2Ν2, ένα στενό «ξαδερφάκι» του Η1Ν1, δεν εμφάνιζαν αυξημένη προστασία όταν αργότερα έρχονταν αντιμέτωπα με το Η1Ν1. Το φαινόμενο αυτό δεν έχει ακόμη εξηγηθεί από τους επιστήμονες που λογικά θα ανέμεναν ακριβώς το αντίθετο με δεδομένο ότι τα δύο στελέχη ανήκουν στην ίδια ομάδα και θεωρείται ότι η έκθεση στο ένα μπορεί – τουλάχιστον σε κάποιες περιπτώσεις – να προσφέρει αυξημένη προστασία και ενάντια στο άλλο.

Οι επιστήμονες που βρίσκονται πίσω από τη νέα μελέτη ελπίζουν ότι τα ευρήματά τους θα συμβάλουν στην πρόβλεψη σχετικά με το ποιες ηλικιακές ομάδες κινδυνεύουν περισσότερο να νοσήσουν σοβαρά στις μελλοντικές περιόδους γρίπης. Οι καινούργιες πληροφορίες μπορούν επίσης να βοηθήσουν τους αρμοδίους οργανισμούς για την υγεία καθώς και τα κράτη να προετοιμάσουν καλύτερα την απόκρισή τους ενάντια στη γρίπη δείχνοντάς τους για παράδειγμα ποιες ομάδες του πληθυσμού πρέπει να έχουν προτεραιότητα στη λήψη εμβολίων όταν εμφανίζεται έλλειψή τους.