Ρευματοειδής αρθρίτιδα ποδοκνημικής και άκρου ποδός

 

Η ρευματοειδής αρθρίτιδα είναι μια συστημική ασθένεια που προσβάλλει πολλαπλές αρθρώσεις σε όλο το σώμα. Περίπου το 90% των ανθρώπων με ρευματοειδή αρθρίτιδα τελικά αναπτύσσουν συμπτώματα που σχετίζονται με τον άκρο πόδα ή την ποδοκνημική.

Συνήθως τα συμπτώματα εμφανίζονται πρώτα στα δάχτυλα των ποδιών και στο πρόσθιο τμήμα του ποδιού, στη συνέχεια στο πίσω πόδι και τελικά στις ποδοκνημικές αρθρώσεις. Άλλοι φλεγμονώδεις τύποι αρθρίτιδας που επηρεάζουν το πόδι και τον αστράγαλο περιλαμβάνουν την ουρική αρθρίτιδα, την αγκυλοποιητική σπονδυλαρθρίτιδα, την ψωριασική αρθρίτιδα και το σύνδρομο Reiter.
Η ακριβής αιτία της ρευματοειδούς αρθρίτιδας είναι άγνωστη, αν και υπάρχουν αρκετές σχετικές θεωρίες. Μερικοί άνθρωποι μπορεί να είναι πιο πιθανό να αναπτύξουν ρευματοειδή αρθρίτιδα εξαιτίας των γονιδίων τους. Ωστόσο, συνήθως απαιτείται κάποιου τύπου χημική ή περιβαλλοντική ενεργοποίηση για την έναρξη της ασθένειας. Στην ρευματοειδή αρθρίτιδα, το ανοσοποιητικό σύστημα του σώματος στρέφεται κατά του εαυτού του. Αντί να προστατεύει τις αρθρώσεις, το σώμα παράγει ουσίες που προσβάλλουν και προκαλούν φλεγμονές τις αρθρώσεις.

 Ποια είναι τα συμπτώματα της ρευματοειδούς αρθρίτιδας;

Τα πιο συνηθισμένα συμπτώματα της ρευματοειδούς αρθρίτιδας στο πόδι είναι ο πόνος, το οίδημα (=πρήξιμο) και η δυσκαμψία. Τα συμπτώματα εμφανίζονται συνήθως σε αρκετές αρθρώσεις, και στα δύο πόδια. Μπορεί να αισθανθείτε πόνο στις αρθρώσεις ή στο πέλμα του ποδιού σας. Η άρθρωση μπορεί να είναι ζεστή και ο τρόπος με τον οποίο περπατάτε μπορεί να επηρεαστεί. Μπορεί να αναπτύξετε κάλους ή κότσια και τα δάχτυλα των ποδιών σας μπορούν να αρχίσουν να παραμορφώνονται και να γίνονται δύσκαμπτα σε θέσεις που ονομάζονται γαμψοδακτυλία ή σφυροδακτυλία.

Εάν επηρεαστεί το οπίσθιο πόδι και η ποδοκνημική, τα οστά μπορεί να αλλάξουν θέση. Αυτό μπορεί να προκαλέσει την κατάρρευση της ποδικής καμάρας (πλατυποδία), με αποτέλεσμα πόνο και δυσκολία στο περπάτημα.

Επειδή η ρευματοειδής αρθρίτιδα επηρεάζει ολόκληρο τον οργανισμό σας, μπορεί επίσης να αισθανθείτε πυρετό, να κουράζεστε εύκολα και να χάσετε την όρεξή σας. Επίσης μπορεί να αναπτύξετε επώδυνες διογκώσεις κοντά στις αρθρώσεις σας, όπως για παράδειγμα γύρω από τον αγκώνα.

 Πως γίνεται η διάγνωση της ρευματοειδούς αρθρίτιδας;

Μερικές φορές τα συμπτώματα της αρθρίτιδας στο πόδι είναι η πρώτη ένδειξη ότι έχετε ρευματοειδή αρθρίτιδα. Ο γιατρός θα σας ρωτήσει για το ιατρικό σας ιστορικό, τις επαγγελματικές σας δραστηριότητες, τις δραστηριότητες αναψυχής και τα αθλήματα, καθώς και για οποιαδήποτε άλλη επίμονη ή προηγούμενη πάθηση στα πόδια σας. Η εμφάνιση συμπτωμάτων στην ίδια άρθρωση και στα δύο πόδια ή σε αρκετές αρθρώσεις αποτελεί σίγουρα ένδειξη ότι μπορεί να πρόκειται για ρευματοειδή αρθρίτιδα.

Ο γιατρός σας θα ζητήσει να γίνουν ακτινογραφίες για να δει το μέγεθος της φθοράς των αρθρώσεων. Οι εξετάσεις αίματος θα δείξουν αν έχετε αναιμία ή αν έχετε ένα αντίσωμα που ονομάζεται ρευματοειδής παράγοντας, ο οποίος είναι συχνά (αλλά όχι πάντα) παρών στη ρευματοειδή αρθρίτιδα. Εάν έχετε ήδη διαγνωστεί με ρευματοειδή αρθρίτιδα, εσείς και ο γιατρός σας θα πρέπει να γνωρίζετε ότι η νόσος πιθανότατα θα εξαπλωθεί στα πόδια και τις ποδοκνημικές σας. Πρέπει να δίνετε ιδιαίτερη προσοχή σε πρώιμα συμπτώματα όπως οίδημα και πόνο στο πόδι.

 Ποια είναι η αντιμετώπιση της ρευματοειδούς αρθρίτιδας;

Πολλοί άνθρωποι με ρευματοειδή αρθρίτιδα μπορούν να ελέγξουν τον πόνο και την ασθένεια με φαρμακευτική αγωγή και άσκηση. Ορισμένα φάρμακα, όπως η ασπιρίνη και η ιβουπροφαίνη, βοηθούν στον έλεγχο του πόνου. Άλλα φάρμακα, όπως η μεθοτρεξάτη, η πρεδνιζολόνη, η σουλφασαλαζίνη και σκευάσματα με άλατα χρυσού βοηθούν στην επιβράδυνση της εξάπλωσης της ίδιας της νόσου. Σε ορισμένες περιπτώσεις, η έγχυση ενός στεροειδούς φαρμάκου στην άρθρωση μπορεί να βοηθήσει στην ανακούφιση της διόγκωσης και της φλεγμονής.

Ο γιατρός σας μπορεί επίσης να σας συστήσει να χρησιμοποιείτε ειδικά παπούτσια. Εάν τα δάχτυλα των ποδιών σας έχουν αρχίσει να γίνονται δύσκαμπτα και γαμψά, θα πρέπει να φορέσετε ένα τύπο παπουτσιού με αρκετό χώρο στο πρόσθιο μέρος για τα δάκτυλα (toe box). Μπορεί επίσης να χρειαστεί να χρησιμοποιήσετε ένα μαλακό στήριγμα καμάρας με άκαμπτο τακούνι ή εξατομικευμένο ορθοπαιδικό πάτο μετά από δυναμικό πελματογράφημα. Σε πιο σοβαρές περιπτώσεις, μπορεί να χρειαστεί να χρησιμοποιήσετε ένα ειδικό ορθωτικό ποδοκνημικής-άκρου ποδός, μπαστούνι ή πατερίτσες.

Η άσκηση είναι πολύ σημαντική στην αντιμετώπιση της ρευματοειδούς αρθρίτιδας. Ο γιατρός σας ή ο φυσικοθεραπευτής μπορεί να συστήσει διατάσεις καθώς και λειτουργικές ασκήσεις για τη διατήρηση του εύρους κίνησης.

 Χειρουργικές επιλογές για τον άκρο πόδα και την ποδοκνημική

Η χειρουργική επέμβαση μπορεί να διορθώσει κάποιες από τις καταστάσεις που σχετίζονται με την ρευματοειδή αρθρίτιδα του άκρου ποδός και της ποδοκνημικής, συμπεριλαμβανομένων των κάλων και της σφυροδακτυλίας. Σε πολλές περιπτώσεις, ωστόσο, η πιο επιτυχημένη χειρουργική επιλογή είναι η αρθρόδεση, δηλαδή η ένωση δύο οστών στο επίπεδο της άρθρωσης που πάσχει. Η αρθρόδεση γίνεται συχνότερα στο μεγάλο δάκτυλο του ποδιού, στο μέσο πόδι, στην πτέρνα και στην ποδοκνημική.

Με την αρθρόδεση, ο χόνδρος που καλύπτει τα οστά στο επίπεδο των αρθρώσεων αφαιρείται. Σε ορισμένες περιπτώσεις, αφαιρείται επίσης και ένα μέρος από το υποκείμενο οστό. Τα οστά διατηρούνται στη θέση τους είτε με βίδες, ή με συνδυασμό από πλάκες και βίδες, ή με έναν τύπο ράβδου που λέγεται ήλος διαμέσου του οστού. Ο χειρουργός μπορεί επίσης να εμφυτεύσει ένα οστικό μόσχευμα από το ισχίο ή την κνήμη στο επίπεδο της αρθρόδεσης για να βοηθήσει τα οστά να κολλήσουν μεταξύ τους. Τελικά, τα οστά ενώνονται για να δημιουργήσουν ένα συμπαγές οστό.

Μετά από την αρθρόδεση, υπάρχει σχετική απώλεια της κίνησης, αλλά το πόδι και η ποδοκνημική παραμένουν λειτουργικά και γενικά χωρίς πόνο. Η αντικατάσταση της άρθρωσης της ποδοκνημικής με τεχνητή άρθρωση (ολική αρθροπλαστική ποδοκνημικής) μπορεί επίσης να είναι εφικτή. Ωστόσο, πρόκειται για μια σχετικά νέα χειρουργική τεχνική. Τα μακροπρόθεσμα αποτελέσματα της ολικής αρθροπλαστικής της ποδοκνημικής δεν είναι ακόμα τόσο γνωστά όπως στην ολική αρθροπλαστική του ισχίου ή του γόνατος.

Όπως σε όλες τις χειρουργικές επεμβάσεις, υπάρχουν κάποιοι κίνδυνοι. Οι μολύνσεις, η αποτυχία στην επούλωση των οστών και η χαλάρωση των υλικών οστεοσύνθεσης είναι τα πιο κοινά προβλήματα. Μπορεί να χρειαστούν ενδοφλέβια αντιβιοτικά και / ή δεύτερη χειρουργική επέμβαση. Οι βαριές επιπλοκές μπορεί να φτάσουν σε επίπεδο να χρειαστούν ακρωτηριασμό, αλλά αυτό είναι κάτι πολύ σπάνιο.

 Τι συμβαίνει στη διάρκεια της αποθεραπείας;

Ο γιατρός σας θα συνταγογραφήσει φαρμακευτική αγωγή για τον πόνο μετά τη χειρουργική επέμβαση. Πριν φύγετε από το νοσοκομείο, θα εκπαιδευτείτε στο πώς να χρησιμοποιείτε πατερίτσες. Χρειάζεται πολύς χρόνος για να ανακάμψετε από τη χειρουργική επέμβαση στα πόδια. Ακολουθούν μερικά πράγματα που πρέπει να λάβετε υπόψη ως μέρος της αποθεραπείας σας:

• Ζητήστε βοήθεια από την οικογένεια και τους φίλους σας στην προετοιμασία των γευμάτων και στην πραγματοποίηση άλλων καθημερινών δραστηριοτήτων.
• Για την πρώτη εβδομάδα μετά από τη χειρουργική επέμβαση, κρατείστε το πόδι σας ψηλά πάνω από το επίπεδο της καρδιάς όσο το δυνατόν περισσότερο.
• Βεβαιωθείτε ότι έχετε κάνει τις προβλεπόμενες ασκήσεις φυσικοθεραπείας. Θα σας βοηθήσουν να ανακτήσετε τη δύναμη, την κίνηση και τη δυνατότητα να περπατήσετε.
• Δεν θα μπορείτε να φορτίσετε πλήρως το πόδι σας για αρκετές εβδομάδες και ίσως χρειαστεί να φοράτε ένα ειδικό παπούτσι ή νάρθηκα για αρκετούς μήνες.
• Συνήθως είστε σε θέση να συνεχίσετε τις συνηθισμένες καθημερινές δραστηριότητες σας σε τρεις έως τέσσερις μήνες μετά τη χειρουργική επέμβαση.

Η ρευματοειδής αρθρίτιδα είναι μια προοδευτική ασθένεια που επί του παρόντος δεν έχει καμία θεραπεία. Ωστόσο, τα φάρμακα, οι ασκήσεις και η χειρουργική επέμβαση μπορούν να βοηθήσουν στη μείωση των επιπτώσεων της νόσου και μπορεί να επιβραδύνουν σημαντικά την εξέλιξή της.