ΗΜΕΡΗΣΙΑ ΠΙΕΡΙΑΣ: Αινιγματικές γυναίκες -Λουκρητία Βοργία

Μια μορφή συκοφαντημένη και συγκινητική

Στις 4 Σεπτεμβρίου του 1501, η κόρη του πάπα Αλεξάνδρου ΣΤ¨ Βοργία παντρεύτηκε τον κληρονόμο του Δουκάτου της Φερράρας. Με τη βοήθεια μιας τεράστιας προίκας, εισερχόταν σε μία από τις πρώτες οικογένειες της Ιταλίας. Ήταν 21 ετών και ο Αλφόνσος ήταν ο τρίτος σύζυγός της.
Ο Αλέξανδρος ΣΤ΄ δεν ήταν ακόμη παρά ο καρδινάλιος Ροδρίγο Βοργίας όταν το 1480, η ευνοούμενη του Βανότσα Κατανέι έφερε στον κόσμο τη Λουκρητία. Κληρικός πολύ φιλήδονος, είχε ήδη αποκτήσει παιδιά από άλλες ερωμένες, και η Βανότσα του έδωσε και τρία αγόρια: τον Καίσαρα, τον Τζοβάνι και τον Ζοφρέ. Πριν από την Αντιμεταρρύθμιση, οι ιεράρχες συμπεριφέρονταν μάλλον ως μεγάλοι άρχοντες παρά ως κληρικοί, και η ζωή του Ροδρίγο δεν είχε τίποτε το ασυνήθιστο.

Το 1492, ο Ροδρίγο έγινε πάπας με το όνομα Αλέξανδρος ΣΤ΄. Εγκατέστησε την οικογένεια του σε ένα ανάκτορο πλάι στο Βατικανό, στο οποίο, εκτός από τη Λουκρητία και τη Βανότσα, ζούσαν η Τζούλια Φαρνέζε, η νέα παλλακίδα του αγίου πατρός, και η μητέρα της Αντριάνα του Μιλάνου. Οι υψηλότεροι αξιωματούχοι, καρδινάλιοι ή πρεσβευτές, πήγαιναν να υποβάλουν τα αιτήματά τους στις «γυναίκες του πάπα», όπως τις αποκαλούσε ο ιεροκήρυκας Σαβοναρόλα, ο οποίος, την ίδια εποχή, εκτόξευε από τη Φλωρεντία μύδρους κατά του αμαρτωλού αρχηγού της Εκκλησίας.

Η τύχη της γενιάς

Σε ηλικία δεκατριών ετών η Λουκρητία αποτελούσε μια ελκυστική νύφη: ήταν ήδη διάσημη για την ομορφιά της – οι ζωγραφικοί πίνακες την απεικονίζουν με σώμα λεπτό, πολύ μακριά μαλλιά και μάτια με βαθύ γαλάζιο χρώμα – και είχε, επί πλέον, σημαντική προίκα. Ο σύζυγος που επελέγη ήταν ο Τζοβάνι, κόμης του Πέζαρο, μέλος του πανίσχυρου οίκου των Σφόρτσα, ηγεμόνων του Δουκάτου του Μιλάνου. Αλλά ο πάπας έκρινε λίγο αργότερα κακή την επιλογή του, γιατί ο κόμης δεν είχε καμία πιθανότητα να κληρονομήσει κάποια ημέρα το δουκάτο. Υπήρχε όμως και πολιτικός λόγος: οι πόλεμοι της Ιταλίας είχαν αρχίσει – ο βασιλιάς της Γαλλίας, σύμμαχος των Σφόρτσα, είχε ξεκινήσει για την κατάκτηση του Βασιλείου της Νεαπόλεως, που υπαγόταν στην Αραγώνα. Ο πάπας, που δεν μπορούσε να αποδεχθεί ότι τα εδάφη τα οποία ήλεγχε, στο κέντρο της Ιταλίας, θα περικλείονταν από δυο δυνάμεις συμμάχους μεταξύ τους, υπερασπίστηκε τους Αραγωνέζους. Οι Σφόρτσα, έχοντας επίγνωση της κατάστασης, κυκλοφόρησαν διαδόσεις ότι ο πάπας ήταν έτοιμος να δολοφονήσει τον Πέζαρο με τη συνενοχή της Λουκρητίας. Η νεαρή γυναίκα απέκτησε τότε τη φήμη της δηλητηριάστριας,. Στην πραγματικότητα, ο Αλέξανδρος διέθετε απλούστερο μέσο από το δηλητήριο για να απελευθερώσει την κόρη του από τα δεσμά της: τη διάλυση του γάμου της. Όταν κλήθηκε να αναγνωρίσει ότι δεν είχε ολοκληρώσει την ένωση, ο Τζοβάνι Σφόρτσα άφησε να εννοηθεί ότι ο πάπας ήθελε να ξαναπάρει την κόρη του για δική του χρήση. Τη φορά αυτή κρινόταν η ίδια η τρυφερότητα του πατέρα προς την κόρη: ο θόρυβος ότι διατηρούσαν αιμομικτικές σχέσεις διαδόθηκε σε όλη την Ιταλία.

Οι τρομερές αυτές συκοφαντίες δεν εμπόδισαν πολυάριθμους μνηστήρες να ζητήσουν εκ νέου το χέρι της νεαρής γυναίκας, για να κερδίσουν έτσι την εύνοια του πάπα. Ο Καίσαρ Βοργίας, αδελφός της Λουκρητίας και προσωρινό όργανο του πατέρα του – διηύθυνε το στρατό του Αλεξάνδρου – πίεσε για μια ένωση με το Βασίλειο της Νεαπόλεως, δηλαδή για το γάμο της Λουκρητίας με τον Αλφόνσο του Μπισέλιε, νόθο γιο του ηγεμόνα αυτού του βασιλείου. Οι γάμοι τελέστηκαν, πράγματι, το 1497. Τρία μόλις χρόνια αργότερα, όμως, το 1500, ο ίδιος ο Καίσαρ, που είχε εν τω μεταξύ συνάψει συνθήκη με τους Γάλλους, δολοφόνησε εν ψυχρώ το νέο σύζυγο. Η Λουκρητία δεν αναμίχθηκε καθόλου σε αυτό το έγκλημα, αλλά ολόκληρη η Ιταλία και πάλι τη θεώρησε ως ένοχη. Η νεαρή γυναίκα, τη γνώμη της οποίας ουδείς ζητούσε, υποχρεώθηκε να ξαναπαντρευτεί μετά από ένα χρόνο.

Η δέσποινα της Φερράρας

Ο νεοεκλεγμένος σύζυγος ήταν ο δούκας της Φερράρας. Αλλά στο εξής, η Λουκρητία δεν ήταν πια παιδί, και ο πατέρας της αποφάσισε να της εμπιστευθεί άμεσα ευθύνες. Έτσι, την ονόμασε, στα 19της χρόνια, κυβερνήτη του Σπολέτο, υψηλό αξίωμα προοριζόμενο ως τότε για ιεράρχες. Και η Λουκρητία κυβέρνησε πραγματικά, οργανώνοντας ένα αστυνομικό σώμα ή επιβάλλοντας εκεχειρίες με τη γειτονική πόλη. Το 1561, για μερικές εβδομάδες, η Λουκρητία ανέλαβε μάλιστα και τη διεύθυνση της Εκκλησίας, ενώ ο πάπας επισκεπτόταν τα εδάφη του.

Η Λουκρητία επέδειξε εξαιρετικές ικανότητες στο ρόλο της δούκισσας της Φερράρας, κερδίζοντας την αποδοχή εκ μέρους των υπηκόων της χάρη στη σταθερή της διακυβέρνηση. Η Λουκρητία προσείλκυσε γύρω της ποιητές όπως ο Πιέτρο Αρετίνο και ο Πιέτρο Μπέμπο. Με το θάνατο του πάπα, το 1503, η δούκισσα επανήλθε στο μεγάλο όνειρο των Βοργία να δημιουργήσουν ένα πραγματικό κράτος στην κεντρική Ιταλία και βοήθησε τον αδελφό της, Καίσαρα, στρατολογώντας δυνάμεις για λογαριασμό του. Ο νέος πάπας Ιούλιος Β΄, εξαιρετικά εχθρικός έναντι των Βοργία, κήρυξε το 1509 τις εχθροπραξίες κατά του δούκα της Φερράρας, ο οποίος έμεινε πιστός στο βασιλιά της Γαλλίας. Όπως άλλοτε στο Βατικανό, η Λουκρητία ανέλαβε η ίδια τις υποθέσεις του κράτους κατά την απουσία του συζύγου της που ήταν απασχολημένος με τον πόλεμο, εμψυχώνοντας επί τόπου την αντίσταση μέχρι το θάνατο του Ιουλίου Β΄ το 1513. Η αντίσταση αυτή εμπεριείχε ίσως και κάποιο θρησκευτικό νόημα: το 1519, τη χρονιά ακριβώς του θανάτου της, η δούκισσα – κόρη του αρχηγού της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας – προσηλυτίστηκε στη Μεταρρύθμιση που είχε διακηρύξει ο πρώην μοναχός Μαρτίνος Λούθηρος δυο μόλις χρόνια πριν. Η γυναίκα αυτή, η οποία γνώριζε καλύτερα από τον καθένα τα ήθη της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας, επέλεξε το στρατόπεδο αυτών που ήθελαν να την αναμορφώσουν. Η ρωμαιοκαθολική ιστοριογραφία δεν επρόκειτο να της το συγχωρήσει: τις συκοφαντίες που εκτόξευσαν εναντίον της οι σύγχρονοι της τις επανέλαβαν πολλοί μεταγενέστεροι συγγραφείς.

Η Ιταλία των Βοργία

Εστία της Αναγέννησης, η Ιταλία υπήρξε το σχολείο της Ευρώπης, την οποία γονιμοποίησε με τις τέχνες της και τον πλούτο των εμπόρων και των τραπεζιτών της. Αλλά «εγκαταλελειμμένη στις ιδιοτροπίες του καθενός» (Δάντης), η χώρα ήταν κατακερματισμένη σε αντιμαχόμενες ηγεμονίες, γεγονός που την καθιστούσε επίκεντρο των ορέξεων των ξένων δυνάμεων: της Γαλλίας από την εποχή του Καρόλου Ζ΄, και της Ισπανίας.

Η Αγία Έδρα ήταν τότε σημαντική δύναμη υπερασπιζόμενη σκληρά τα εδαφικά της συμφέροντα. Ο πάπας Αλέξανδρος ΣΤ΄, το γένος Βοργία, φερόταν ως ίσος προς ίσον με τους ηγεμόνες της Ευρώπης, ενώ τα στρατεύματα του γιου του Καίσαρα ανέτρεπαν κοσμικές ιταλικές δυναστείες. Η νεαρή Λουκρητία ήταν για τον πάπα ένα όργανο για την προώθηση της ηγεμονικής αυτής πολιτικής.

Η Λουκρητία του Ουγκώ

Το 1833, στον πρόλογο του οράματος του «Λουκρητία Βοργία», ο Βίκτωρ Ουγκώ περιέγραφε το φανταστικό πορτρέτο της Λουκρητίας, που υπήρξε μητέρα τριών γιων:

«Πάρτε τη φυσική δυσμορφία την πιο αποτρόπαιη [...] τοποθετήστε την [...] στην καρδιά μιας γυναίκας με όλες τις προϋποθέσεις της φυσικής ομορφιάς και του βασιλικού μεγαλείου, που δίνουν έμφαση στο έγκλημα – και τώρα αναμίξατε σε όλη αυτή την ηθική διαστροφή ένα αγνό αίσθημα, το μητρικό, το αγνότερο που μπορεί να νιώσει μια γυναίκα – στο τέρας αυτό τοποθετήστε μια μητέρα· και το τέρας [...] θα φέρει δάκρυα, η διεστραμμένη αυτή ψυχή θα γίνει σχεδόν ωραία στα μάτια σας [...]. Η μητρότητα που εξαγνίζει την ηθική διαφθορά, ιδού η Λουκρητία Βοργία».

Μια μορφή συκοφαντημένη και συγκινητική

Στις 4 Σεπτεμβρίου του 1501, η κόρη του πάπα Αλεξάνδρου ΣΤ¨ Βοργία παντρεύτηκε τον κληρονόμο του Δουκάτου της Φερράρας. Με τη βοήθεια μιας τεράστιας προίκας, εισερχόταν σε μία από τις πρώτες οικογένειες της Ιταλίας. Ήταν 21 ετών και ο Αλφόνσος ήταν ο τρίτος σύζυγός της.

Ο Αλέξανδρος ΣΤ΄ δεν ήταν ακόμη παρά ο καρδινάλιος Ροδρίγο Βοργίας όταν το 1480, η ευνοούμενη του Βανότσα Κατανέι έφερε στον κόσμο τη Λουκρητία. Κληρικός πολύ φιλήδονος, είχε ήδη αποκτήσει παιδιά από άλλες ερωμένες, και η Βανότσα του έδωσε και τρία αγόρια: τον Καίσαρα, τον Τζοβάνι και τον Ζοφρέ. Πριν από την Αντιμεταρρύθμιση, οι ιεράρχες συμπεριφέρονταν μάλλον ως μεγάλοι άρχοντες παρά ως κληρικοί, και η ζωή του Ροδρίγο δεν είχε τίποτε το ασυνήθιστο.

Το 1492, ο Ροδρίγο έγινε πάπας με το όνομα Αλέξανδρος ΣΤ΄. Εγκατέστησε την οικογένεια του σε ένα ανάκτορο πλάι στο Βατικανό, στο οποίο, εκτός από τη Λουκρητία και τη Βανότσα, ζούσαν η Τζούλια Φαρνέζε, η νέα παλλακίδα του αγίου πατρός, και η μητέρα της Αντριάνα του Μιλάνου. Οι υψηλότεροι αξιωματούχοι, καρδινάλιοι ή πρεσβευτές, πήγαιναν να υποβάλουν τα αιτήματά τους στις «γυναίκες του πάπα», όπως τις αποκαλούσε ο ιεροκήρυκας Σαβοναρόλα, ο οποίος, την ίδια εποχή, εκτόξευε από τη Φλωρεντία μύδρους κατά του αμαρτωλού αρχηγού της Εκκλησίας.

Η τύχη της γενιάς

Σε ηλικία δεκατριών ετών η Λουκρητία αποτελούσε μια ελκυστική νύφη: ήταν ήδη διάσημη για την ομορφιά της – οι ζωγραφικοί πίνακες την απεικονίζουν με σώμα λεπτό, πολύ μακριά μαλλιά και μάτια με βαθύ γαλάζιο χρώμα – και είχε, επί πλέον, σημαντική προίκα. Ο σύζυγος που επελέγη ήταν ο Τζοβάνι, κόμης του Πέζαρο, μέλος του πανίσχυρου οίκου των Σφόρτσα, ηγεμόνων του Δουκάτου του Μιλάνου. Αλλά ο πάπας έκρινε λίγο αργότερα κακή την επιλογή του, γιατί ο κόμης δεν είχε καμία πιθανότητα να κληρονομήσει κάποια ημέρα το δουκάτο. Υπήρχε όμως και πολιτικός λόγος: οι πόλεμοι της Ιταλίας είχαν αρχίσει – ο βασιλιάς της Γαλλίας, σύμμαχος των Σφόρτσα, είχε ξεκινήσει για την κατάκτηση του Βασιλείου της Νεαπόλεως, που υπαγόταν στην Αραγώνα. Ο πάπας, που δεν μπορούσε να αποδεχθεί ότι τα εδάφη τα οποία ήλεγχε, στο κέντρο της Ιταλίας, θα περικλείονταν από δυο δυνάμεις συμμάχους μεταξύ τους, υπερασπίστηκε τους Αραγωνέζους. Οι Σφόρτσα, έχοντας επίγνωση της κατάστασης, κυκλοφόρησαν διαδόσεις ότι ο πάπας ήταν έτοιμος να δολοφονήσει τον Πέζαρο με τη συνενοχή της Λουκρητίας. Η νεαρή γυναίκα απέκτησε τότε τη φήμη της δηλητηριάστριας,. Στην πραγματικότητα, ο Αλέξανδρος διέθετε απλούστερο μέσο από το δηλητήριο για να απελευθερώσει την κόρη του από τα δεσμά της: τη διάλυση του γάμου της. Όταν κλήθηκε να αναγνωρίσει ότι δεν είχε ολοκληρώσει την ένωση, ο Τζοβάνι Σφόρτσα άφησε να εννοηθεί ότι ο πάπας ήθελε να ξαναπάρει την κόρη του για δική του χρήση. Τη φορά αυτή κρινόταν η ίδια η τρυφερότητα του πατέρα προς την κόρη: ο θόρυβος ότι διατηρούσαν αιμομικτικές σχέσεις διαδόθηκε σε όλη την Ιταλία.

Οι τρομερές αυτές συκοφαντίες δεν εμπόδισαν πολυάριθμους μνηστήρες να ζητήσουν εκ νέου το χέρι της νεαρής γυναίκας, για να κερδίσουν έτσι την εύνοια του πάπα. Ο Καίσαρ Βοργίας, αδελφός της Λουκρητίας και προσωρινό όργανο του πατέρα του – διηύθυνε το στρατό του Αλεξάνδρου – πίεσε για μια ένωση με το Βασίλειο της Νεαπόλεως, δηλαδή για το γάμο της Λουκρητίας με τον Αλφόνσο του Μπισέλιε, νόθο γιο του ηγεμόνα αυτού του βασιλείου. Οι γάμοι τελέστηκαν, πράγματι, το 1497. Τρία μόλις χρόνια αργότερα, όμως, το 1500, ο ίδιος ο Καίσαρ, που είχε εν τω μεταξύ συνάψει συνθήκη με τους Γάλλους, δολοφόνησε εν ψυχρώ το νέο σύζυγο. Η Λουκρητία δεν αναμίχθηκε καθόλου σε αυτό το έγκλημα, αλλά ολόκληρη η Ιταλία και πάλι τη θεώρησε ως ένοχη. Η νεαρή γυναίκα, τη γνώμη της οποίας ουδείς ζητούσε, υποχρεώθηκε να ξαναπαντρευτεί μετά από ένα χρόνο.

Η δέσποινα της Φερράρας

Ο νεοεκλεγμένος σύζυγος ήταν ο δούκας της Φερράρας. Αλλά στο εξής, η Λουκρητία δεν ήταν πια παιδί, και ο πατέρας της αποφάσισε να της εμπιστευθεί άμεσα ευθύνες. Έτσι, την ονόμασε, στα 19της χρόνια, κυβερνήτη του Σπολέτο, υψηλό αξίωμα προοριζόμενο ως τότε για ιεράρχες. Και η Λουκρητία κυβέρνησε πραγματικά, οργανώνοντας ένα αστυνομικό σώμα ή επιβάλλοντας εκεχειρίες με τη γειτονική πόλη. Το 1561, για μερικές εβδομάδες, η Λουκρητία ανέλαβε μάλιστα και τη διεύθυνση της Εκκλησίας, ενώ ο πάπας επισκεπτόταν τα εδάφη του.

Η Λουκρητία επέδειξε εξαιρετικές ικανότητες στο ρόλο της δούκισσας της Φερράρας, κερδίζοντας την αποδοχή εκ μέρους των υπηκόων της χάρη στη σταθερή της διακυβέρνηση. Η Λουκρητία προσείλκυσε γύρω της ποιητές όπως ο Πιέτρο Αρετίνο και ο Πιέτρο Μπέμπο. Με το θάνατο του πάπα, το 1503, η δούκισσα επανήλθε στο μεγάλο όνειρο των Βοργία να δημιουργήσουν ένα πραγματικό κράτος στην κεντρική Ιταλία και βοήθησε τον αδελφό της, Καίσαρα, στρατολογώντας δυνάμεις για λογαριασμό του. Ο νέος πάπας Ιούλιος Β΄, εξαιρετικά εχθρικός έναντι των Βοργία, κήρυξε το 1509 τις εχθροπραξίες κατά του δούκα της Φερράρας, ο οποίος έμεινε πιστός στο βασιλιά της Γαλλίας. Όπως άλλοτε στο Βατικανό, η Λουκρητία ανέλαβε η ίδια τις υποθέσεις του κράτους κατά την απουσία του συζύγου της που ήταν απασχολημένος με τον πόλεμο, εμψυχώνοντας επί τόπου την αντίσταση μέχρι το θάνατο του Ιουλίου Β΄ το 1513. Η αντίσταση αυτή εμπεριείχε ίσως και κάποιο θρησκευτικό νόημα: το 1519, τη χρονιά ακριβώς του θανάτου της, η δούκισσα – κόρη του αρχηγού της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας – προσηλυτίστηκε στη Μεταρρύθμιση που είχε διακηρύξει ο πρώην μοναχός Μαρτίνος Λούθηρος δυο μόλις χρόνια πριν. Η γυναίκα αυτή, η οποία γνώριζε καλύτερα από τον καθένα τα ήθη της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας, επέλεξε το στρατόπεδο αυτών που ήθελαν να την αναμορφώσουν. Η ρωμαιοκαθολική ιστοριογραφία δεν επρόκειτο να της το συγχωρήσει: τις συκοφαντίες που εκτόξευσαν εναντίον της οι σύγχρονοι της τις επανέλαβαν πολλοί μεταγενέστεροι συγγραφείς.

Η Ιταλία των Βοργία

Εστία της Αναγέννησης, η Ιταλία υπήρξε το σχολείο της Ευρώπης, την οποία γονιμοποίησε με τις τέχνες της και τον πλούτο των εμπόρων και των τραπεζιτών της. Αλλά «εγκαταλελειμμένη στις ιδιοτροπίες του καθενός» (Δάντης), η χώρα ήταν κατακερματισμένη σε αντιμαχόμενες ηγεμονίες, γεγονός που την καθιστούσε επίκεντρο των ορέξεων των ξένων δυνάμεων: της Γαλλίας από την εποχή του Καρόλου Ζ΄, και της Ισπανίας.

Η Αγία Έδρα ήταν τότε σημαντική δύναμη υπερασπιζόμενη σκληρά τα εδαφικά της συμφέροντα. Ο πάπας Αλέξανδρος ΣΤ΄, το γένος Βοργία, φερόταν ως ίσος προς ίσον με τους ηγεμόνες της Ευρώπης, ενώ τα στρατεύματα του γιου του Καίσαρα ανέτρεπαν κοσμικές ιταλικές δυναστείες. Η νεαρή Λουκρητία ήταν για τον πάπα ένα όργανο για την προώθηση της ηγεμονικής αυτής πολιτικής.

Η Λουκρητία του Ουγκώ

Το 1833, στον πρόλογο του οράματος του «Λουκρητία Βοργία», ο Βίκτωρ Ουγκώ περιέγραφε το φανταστικό πορτρέτο της Λουκρητίας, που υπήρξε μητέρα τριών γιων:

«Πάρτε τη φυσική δυσμορφία την πιο αποτρόπαιη [...] τοποθετήστε την [...] στην καρδιά μιας γυναίκας με όλες τις προϋποθέσεις της φυσικής ομορφιάς και του βασιλικού μεγαλείου, που δίνουν έμφαση στο έγκλημα – και τώρα αναμίξατε σε όλη αυτή την ηθική διαστροφή ένα αγνό αίσθημα, το μητρικό, το αγνότερο που μπορεί να νιώσει μια γυναίκα – στο τέρας αυτό τοποθετήστε μια μητέρα· και το τέρας [...] θα φέρει δάκρυα, η διεστραμμένη αυτή ψυχή θα γίνει σχεδόν ωραία στα μάτια σας [...]. Η μητρότητα που εξαγνίζει την ηθική διαφθορά, ιδού η Λουκρητία Βοργία».

Πατρόνα της Αναγέννησης, προστάτιδα των τεχνών και μία από τις πιο αινιγματικές γυναίκες όλων των εποχών. Καρπός μιας σκανδαλώδους σχέσης, η Λουκρητία Βοργία (Lucrezia Borgia) γεννήθηκε στις 18 Απριλίου του 1480 στη Ρώμη. Ήταν νόθα κόρη του πάπα Αλέξανδρου ΣΤ’, κατά κόσμον Ροντρίγκο Βοργία, και αδελφή του Καίσαρα Βοργία – μια οικογένεια από τις πιο λαμπρές, αλλά και αδίστακτες της εποχής.

Στο χορό εξουσίας και αίματος που έκανε διαβόητους τους Βοργίες, η Λουκρητία κατηγορήθηκε ότι συνωμότησε στην εξόντωση των συζύγων της, ότι δηλητηρίασε τους αντιπάλους του πατέρα της κι ότι διατηρούσε αιμομικτικές σχέσεις με τον αδερφό της.

Ο πρώτος γάμος της, σε ηλικία 13 ετών, με τον Τζιοβάνι Σφόρτσα Πεζάρο ακυρώθηκε από τον πατέρα της πέντε χρόνια αργότερα και τότε η Λουκρητία αναγκάστηκε να παντρευτεί τον Αλφόνσο του Αραγκόν, νόθο γιο του βασιλιά της Νάπολης. Ο δεύτερος σύζυγός της δολοφονήθηκε το 1500 από τον ίδιο το σωματοφύλακά του, κατόπιν εντολής του αδελφού της Καίσαρα.

Μεταξύ των δύο γάμων, η Λουκρητία είχε συνάψει σχέση με έναν νεαρό παπικό ακόλουθο, τον Πέντρο Καλντερόν. Στη σχέση αυτή δόθηκε δραματικό τέλος από τους Βοργίες. Ο Πέντρο μαχαιρώθηκε και αργότερα βρέθηκε στον Τίβερη, με τα χέρια και τα πόδια του δεμένα.

Σύμφωνα με τα νέα σχέδια της οικογένειάς της, το 1501 η Λουκρητία παντρεύτηκε τον Αλφόνσο του Εστ, κατόπιν σκληρών διαπραγματεύσεων για την προίκα της. Μετά το θάνατο του πατέρα του, το 1505, ο Αλφόνσο έγινε Δούκας της Φεράρα και η Λουκρητία, Δούκισσα.

Στη Φεράρα, η Λουκρητία κατάφερε επιτέλους να «δραπετεύσει» από το διεφθαρμένο οικογενειακό της περιβάλλον. Δημιούργησε μία λαμπρή αυλή, που προσέλκυσε τους επιφανέστερους καλλιτέχνες, συγγραφείς και λόγιους της εποχής εκείνης, κερδίζοντας την εκτίμησή τους με την ομορφιά και την ευγένειά της. Υπήρξε αφοσιωμένη σύζυγος και απέκτησε επτά παιδιά... Η τελευταία γέννα, όμως, ήταν μοιραία. Πέθανε, κατά τη διάρκεια του τοκετού, στις 24 Ιουνίου του 1519.

Σύμφωνα με τους ερευνητές, δεν υπάρχει καμία ιστορική απόδειξη που να επιβεβαιώνει τα όσα της καταμαρτυρούν. Εντούτοις, το όνομά της έμεινε στην ιστορία ως συνώνυμο της ακολασίας και της ίντριγκας. Έτσι απεικονίζεται, τόσο στο δράμα του Βίκτορος Ουγκώ, όσο και στην όπερα του Ντονιτσέτι, δύο μεγάλα έργα που βασίζονται σ’ αυτούς τους μύθους.

8 Νοεμβρίου 2021

Αινιγματικές γυναίκες -Λουκρητία Βοργία

Δεν υπάρχουν σχόλια: