Αναστηλωμένη μεταβυζαντινή εκκλησία με αξιόλογες τοιχογραφίες των μέσων του 14ου αιώνα.΄Ηταν η πρώτη εκκλησία που εκκλησιάζονταν οι πρόσφυγες κάτοικοι της Νέας Εφέσου. Δίπλα κτίστηκε νέος ναός αφιερωμένος στον Άγιο Ιωάννη Θεολόγο.
Ο Heuzey που επισκέπτεται το χωριό το 1858 το αναφέρει σαν Sphighi και θεωρεί την τούμπα σαν ταφικό τύμβο. Γύρω από την εκκλησία του Ιωάννου του Προδρόμου παρατηρεί μαρμάρινα μέλη, τα οποία χαρακτηρίζει Βυζαντινά και δύο επιγραφές αυτοκρατορικών χρόνων, η μία στην Λατινική. Τον Ναό περιβάλλει μεταβυζαντινό νεκροταφείο. Δέν αποκλείεται ο Αγιάννης να διαδέχθηκε κάποιο βυζαντινό ναό, οπότε είναι πιθανότερο να συνιστούσε το κέντρο ενός υστεροβυζαντινού οικισμού. Ο ναός που κάηκε στα 1977 και επισκευάστηκε από την 9η Ε.Β.Α. είναι κατάγραφος με τοιχογραφίες, τις οποίες ο Θ. Τσακαλώτος χρονολόγησε στυλιστικά στο β΄μισό του 18ου αιώνα και εντοπίζει την παρουσία ανώνυμου ζωγράφου στην περιοχή.
Ο ναός του Ιωάννου του
Προδρόμου ήταν ο κοιμητηριακός ναός του χωριού και μεταφέρθηκε και
πρέπει να μεταφέρθηκε πριν από ένα περίπου αιώνα από την περιοχή της
Παλαιοχώρας.[1820-
Το 1967 χαρακτηρίσθηκε αρχαίο μνημείο (Ιεροί Ναοί Χριστιανικοί, Θρησκευτικοί χώροι.). Αποτελεί αξιοθέατο και λειτουργεί την 29η Αυγούστου, ημέρα του Ιωάννου του Προδρόμου. Πραγματοποιούνται τριήμερες εκδηλώσεις από τον πολιτιστικό σύλλογο Ηράκλειτο με τίτλο « Προδρόμια» προς τιμή του Αγίου.Την ίδια ημερομηνία κορυφώνεται η εμποροπανήγυρη στο χωριό.
ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΜΝΗΜΕΙΟΥ
Ονομασία Μνημείου : Ι. Ναός Ιωάννου Προδρόμου στη Nέα Έφεσο
Θέση: Νομός / Δήμος / Διαμέρισμα / Οικισμός Πιερίας / Δίου / Νέας Εφέσου / Νέα Έφεσος
Τύπος Κήρυξης: αρχαίο μνημείο
Είδος Μνημείου: Ιεροί Ναοί Χριστιανικοί, Θρησκευτικοί Χώροι
Χρονική Περίοδος : Βυζαντινή/Μεταβυζαντινή
Αρχαία/Ιστορική Ονομασία
ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ
Φορέας Προστασίας Έδρα Φορέα Προστασίας Σημειώσεις σχετικά με την Προστασία
9η ΕΒΑ Θεσσαλονίκη
Καθεστώς Ιδιοκτησίας
ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ
Παρατηρήσεις
Τελευταία Ενημέρωση 02-
ΚΗΡΥΞΕΙΣ
Αριθμός Υπουργικής Απόφασης, Αριθμός ΦΕΚ ΥΑ 4701/3-
Αριθμός Υπουργικής Απόφασης –
Τίτλος ΦΕΚ
Περί χαρακτηρισμού ιστορικών διατηρητέων μνημείων.
Κείμενο
“Aποφασίζομεν όπως χαρακτηρισθή ως ιστορικόν διατηρητέον μνημείον και τόπος παρουσιάζων ιδιαίτερον φυσικόν κάλλος ή ενδιαφέρων από απόψεως αρχιτεκτονικής ή ιστορικής κατά περιφερείας ως ακολούθως:
Nομός Πιερίας.
1) Nαός Πέτρου και Παύλου εις Aιγίνιον.
2) Mονή Kανάλων εις τον Όλυμπον.
3) Nαός Kοιμήσεως Θεοτόκου εις Kονταριώτισσαν.
4) Nαός Xριστού έξωθεν του χωρίου Σκοτίνα.
5) Nαός Iωάννου Προδρόμου εις Nέαν Έφεσσον (Στουπί).
6) Mονή Aγίου Γεωργίου εις Pητίνην.
7) Nαός Aγίου Aθανασίου εις Pητίνην.
Εφημέριοι της Εκκλησίας
Παπά Κώστας
Πρώτος Ιερέας στον Ναό του Ιωάννου του Προδρόμου χειροτονήθηκε ο Πατέρας Κωνσταντίνος Χατζηαντωνιάδης ο οποίος γεννήθηκε στον Κιρκιντζέ. Ο Παπά Κώστας ήταν ιερέας μέχρι το 1956 . Μετά χειροτονήθηκε ο Πατέρας Σταμάτιος Πάντζαλης ο οποίος γεννήθηκε στον Κιρκιντζέ.
Παπά Σταμάτης
Παπά Δημήτρης
Ο Ιωάννης ο βαπτιστής, επικαλούμενος και Ιωάννης ο Πρόδρομος είναι άγιος και προφήτης του Χριστιανισμού. Ήταν σύγχρονος του Ιησού Χριστού και θεωρείται ότι με την διδασκαλία του προετοίμασε τον κόσμο να υποδεχθεί τον Μεσσία Ιησού, εξ ου και ο χαρακτηρισμός “Πρόδρομος”. Η διδασκαλία του υπήρξε δηκτική ιδιαίτερα προς τις ανηθικότητες της όποιας εξουσίας, γεγονός που εξανάγκασε τελικά τον τότε τετράρχη της Γαλιλαίας Ηρώδη τον Αντύπα αρχικά να τον φυλακίσει και στη συνέχεια να τον θανατώσει δι΄ αποκεφαλισμού.
Ως βιβλικό πρόσωπο θεωρείται ότι βρίσκεται στο μεταίχμιο μεταξύ της Παλαιάς και της Καινής Διαθήκης. Και εις μεν την Παλαιά θεωρείται ως “Προφήτης” εις δε την Καινή ως “Πρόδρομος”. Ο Ιωάννης αναφέρεται και από τους τέσσερις Ευαγγελιστές.
Βίος
Σύμφωνα με τον Ευαγγελιστή Λουκά ο Ιωάννης ήταν γιος του ιερέα Ζαχαρία και της Ελισάβετ που ήταν συγγενής της Θεοτόκου. Περί της σύλληψης και της γέννησής του που συνέβη 6 μήνες πριν τη γέννηση του Ιησού Χριστού ο ίδιος Ευαγγελιστής εξιστορεί θαυμαστά γεγονότα. Αν και η Ελισάβετ φερόταν στείρα ο αρχάγγελος Γαβριήλ διαμήνυσε στον Ζαχαρία ότι τελικά η γυναίκα του θα γεννήσει αγόρι και να του δώσει το όνομα Ιωάννης. Στην αρχή ο Ζαχαρίας φέρεται να μη πίστεψε τα λόγια του Γαβριήλ και πιθανώς να υπέστη κάποιο κλονισμό κατά τον οποίο έχασε την ομιλία του, (ερμηνευμένη ως τιμωρία) όπου και παρέμεινε άλαλος έως την ημέρα που θα βαπτιζόταν το παιδί που θα έφερνε στον κόσμο η Ελισάβετ. Έτσι και έγινε. Οκτώ ημέρες μετά την γέννηση του μωρού, όταν ζητήθηκε από τον ίδιον να φανερώσει το όνομα του παιδιού, εκείνος έγραψε σε μια πινακίδα το όνομα «Ιωάννης» και αμέσως επανήλθε η ομιλία του.
Πατρίδα του Ιωάννη κατά μία παράδοση φέρεται η Χεβρών , κατ΄ άλλη όμως γνώμη φέρεται η πόλη Ιούττα. Περί της νεανικής ζωής του Ιωάννη και του ιδιωτικού του βίου καμία πληροφορία δεν υπάρχει εκτός της πολύ λιτής αναφοράς του ίδιου παραπάνω Ευαγγελιστή ότι: «το παιδίον ηύξανε και εκραταιούτο πνεύματι και ήν εν ταις ερήμοις έως ημέρας αναδείξεως αυτού προς τον Ισραήλ».
Σημειώνεται εν προκειμένω, με τη λέξη “ερήμοις” (δοτική πληθυντικού) χαρακτηρίζονται τα διάφορα μέρη της ίδιας της ερήμου της Ιουδαίας οι οποίες έφεραν διάφορες επιμέρους ονομασίες. Στις ερήμους αυτές φαίνεται να κατέφυγε ο Ιωάννης, για προπαρασκευή του έργου του όπως παλαιότερα είχαν ομοίως καταφύγει ο Μωυσής και ο προφήτης Ηλίας.
Σύμφωνα με αναφορά του Ευαγγελιστή Λουκά ο Ιωάννης εμφανίζεται πλέον σε ηλικία 30 ετών «κατά θείαν εντολήν», «εν τη ερήμω της Ιουδαίας». Κάνοντας όμως λόγο περί του Ιορδάνη ποταμού συνάγεται ότι αναφέρεται στο νότιο τμήμα της χώρας, την περιορδάνεια περιοχή, κηρύσσοντας: «Μετανοείτε, ήγγικεν γαρ η βασιλεία των ουρανών», «βαπτίζοντας τους προσερχόμενους προς αυτόν» (κατά Ματθαίον). Παράλληλα με τα κηρύγματά του ήταν και η εμφάνισή του καθώς ο ασκητικός βίος και διατροφή του. Φορούσε μάλλινο ένδυμα “από τρίχες καμήλου και ζώνη δερμάτινη περί την οσφύ του”. Η δε διατροφή του ήταν άγριο μέλι και ακρίδες. Φαίνεται δε πως δεν παρέμενε συνέχεια στο ίδιο αυτό μέρος αλλά περιέρχονταν “πάσαν την περίχωρον του Ιορδάνου κηρύσσων βάπτισμα μετανοίας”.
Τόσο η εμφάνιση αυτή όσο και ο ασκητικός βίος του Ιωάννη παράλληλα με τα κηρύγματα και τις βαπτίσεις μετάνοιας που προέβαινε ήταν επόμενο να προκαλέσει πλήθος ακροατών αλλά και πολλών θαυμαστών του απ΄ όλη τη Παλαιστίνη που έσπευδαν να τον ακούσουν, μεταξύ των οποίων και στρατιώτες και Σαδδουκαίοι και Φαρισαίοι τους οποίους όλους στη συνέχεια βάπτιζε στον Ιορδάνη ποταμό. Έτσι δεν άργησε αυτή η δράση του να προκαλέσει και τη προσοχή του Μεγάλου Συνεδρίου των Εβραίων που έστειλε αντιπροσωπεία για να ελέγξει τι συνέβαινε και να μάθει περί αυτού, από την οποία και έλαβε ως απάντηση σχετική προφητική ρήση του Προφήτη Ησαΐα “«φωνή βοώντος εν τη ερήμω, ευθύνατε την οδόν Κυρίου» (κατά Ιωάννη)
Εκεί τον συνάντησε και ο Ιησούς Χριστός και του ζήτησε να τον βαπτίσει. Εκείνος αρχικά αρνήθηκε, όμως ο Χριστός επέμενε, και έτσι ο Άγιος Ιωάννης ο Πρόδρομος βάπτισε τον Ιησού Χριστό στα νερά του Ιορδάνη Ποταμού.
Τα τίμια λόγια του Προδρόμου ενοχλούσαν τις διεφθαρμένες συνειδήσεις των Φαρισαίων καθώς και του τετράρχη της Γαλιλαίας και Περαίας Ηρώδη Αντύπα, όταν τον έλεγξε για την παράνομη συμβίωσή του με την σύζυγο του ζώντος αδελφού του Ηρώδη Φιλίππου, την Ηρωδιάδα, ο οποίος και τον φυλάκισε. Σε κάποια γιορτή των γενεθλίων του, ο Ηρώδης ζήτησε από την κόρη του Σαλώμη να του χορέψει και της υποσχέθηκε με όρκο να της δώσει ό,τι του ζητήσει. Η Ηρωδιάς, η μητέρα της, που φθονούσε τον Ιωάννη, βρήκε τότε την ευκαιρία που αναζητούσε όπου προέτρεψε τότε την κόρη της να ζητήσει το κεφάλι του προφήτου Ιωάννη μέσα σ’ ένα πινάκιο (πιάτο). Έτσι ακολούθησε ο αποκεφαλισμός. Μετά το μαρτυρικό αυτό τέλος, του Ιωάννη προσελθόντες οι μαθητές του “ήραν το πτώμα αυτού και έθηκαν αυτό εν μνημείω” (κατά Μάρκον).
Αναγνώριση από την εκκλησία
Η Ορθόδοξη Εκκλησία τιμά τον Άγιο Ιωάννη τον Πρόδρομο αναφέροντας το όνομά του μετά την Παναγία στις προσευχές και στις δεήσεις.
Στον Άγιο Ιωάννη τον Πρόδρομο είναι αφιερωμένες έξι ημέρες του χρόνου:
7 Ιανουαρίου (Σύναξις Προφήτου Προδρόμου και Βαπτιστού Ιωάννου), η αρχαιότερη εορτή
24 Φεβρουαρίου (1η & 2η εύρεση της Τίμιας Κεφαλής του)
25 Μαϊου (3η εύρεση της Τίμιας Κεφαλής του)
24 Ιουνίου (Γενέθλιον του Τιμίου Προδρόμου και Βαπτιστού Ιωάννου), ορίσθηκε μετά τον καθορισμό των Χριστουγέννων (4ος αιώνας).
29 Αυγούστου (Αποτομή της Τίμιας Κεφαλής του), καθορίστηκε ομοίως τον 4ο αιώνα, και
23 Σεπτεμβρίου (Η σύλληψή του από την μητέρα του Αγία Ελισάβετ).
.efessios.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου