Σαν σήμερα 19 Αυγούστου

 

Τα σημαντικότερα γεγονότα της ημέρας

1504: Στην Ιρλανδία, οι Φιτζέραλντ με επικεφαλής τον 8ο κόμη του Κίλντεαρ νικούν τους ντε Μπεργκ στη μάχη του Νόκτου.

1561: Η 18χρονη βασίλισσα Μαίρη Στιούαρτ επιστρέφει στη Σκωτία μετά από 13 χρόνια παραμονής στη Γαλλία.

1692: Στο Σάλεμ της Μασαχουσέτης, πέντε άνθρωποι, μία γυναίκα και τέσσερις άνδρες, συμπεριλαμβανομένου ενός κληρικού, εκτελούνται αφού καταδικάστηκαν για μαγεία.

1812: Διεξάγεται η μάχη του Σμόλενσκ.

1826: Έλληνες αγωνιστές υπό τους Νικηταρά, Πλαπούτα και Γενναίο Κολοκοτρώνη νικούν τον Ιμπραήμ στο Βασαρά Λακωνίας. Η πολιορκία είχε ξεκινήσει από τις 16 Αυγούστου.

1839: Παρουσιάζεται στη Γαλλική Ακαδημία των Επιστημών η νέα φωτογραφική μέθοδος του Λουί-Ζακ Νταγκέρ, γνωστή ως «Νταγκεροτυπία».

1849: Καταστέλλεται από τις αγγλικές αρχές της Κεφαλληνίας τοπικό επαναστατικό κίνημα των Ελλήνων κατά της Αγγλίας.

1905: Στη Ρωσία, ο Τσάρος Νικόλαος Β’ κάνει ένα μικρό βήμα προς τη συνταγματική μοναρχία, καθιερώνοντας αντιπροσωπευτική συνέλευση με το όνομα Δούμα.

1909: Η κυβέρνηση αποδέχεται έναν από τους πιο βασικούς όρους των επαναστατών και συμφωνεί στην απομάκρυνση των πριγκίπων από τον Ελληνικό Στρατό.

1919: Το Αφγανιστάν ανεξαρτητοποιείται από τη Μεγάλη Βρετανία.

1923: Η αγγλική κυβέρνηση απορρίπτει το αίτημα της Συνέλευσης των Κυπρίων για Ένωση με την Ελλάδα.

1928: Εκλογές στην Ελλάδα επαναφέρουν στην αρχή τον Ελευθέριο Βενιζέλο.

1931: Αποκαθίσταται η οικονομία της Γερμανίας, με την υπογραφή της συμφωνίας περί παγώματος των γερμανικών οφειλών προς τράπεζες του εξωτερικού.

1934: Οι Γερμανοί καλούνται σε δημοψήφισμα και ανακηρύσσουν πρόεδρο τον Αδόλφο Χίτλερ.

 1936: Εκτελείται από τους φασίστες του Φράνκο ο Ισπανός ποιητής Φεντερίκο Γκαρθία Λόρκα. Ο Λόρκα είχε ταχθεί ανοιχτά κατά του φασισμού και των πραξικοπηματικών σχεδίων της Φάλαγγας. Στις 17 Αυγούστου 1936 συνελήφθη από τους φαλαγγίτες στη Γρανάδα και το πρωί της 19ης τουφεκίστηκε στο Βιθνάρ. Έτσι έκλεισε ο σύντομος κύκλος της ζωής ενός εκ των μεγαλύτερων ποιητών του αιώνα μας.

1940: Αυθόρμητοι λαϊκοί έρανοι για την αναπλήρωση της «Έλλης» ξεκινούν σε όλη τη χώρα.

1942: Διαλύονται Βουλή και Γερουσία στην Ελλάδα. Οι εκλογές των δυο σωμάτων προκηρύσσονται για τις 25 Σεπτεμβρίου.

1955: Στις βορειοανατολικές ΗΠΑ, μεγάλες πλημμύρες που προκλήθηκαν από τον τυφώνα Νταϊάν στοιχίζουν τη ζωή σε 200 άτομα.

1958: Ξεκινά το 6ο Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα Αθλητισμού (ΕΠΑ) στη Στοκχόλμη.

1960: Η Σοβιετική Ένωση στέλνει στο διάστημα τον «Sputnik 5», με επιβάτες του δύο σκύλους, 40 ποντίκια, δύο αρουραίους και πολλά φυτά. Το διαστημόπλοιο επιστρέφει στη Γη την επόμενη ημέρα με όλα τα ζώα σώα.

1973: Ο χουντικός Γεώργιος Παπαδόπουλος ορκίζεται πρόεδρος της Ελλάδας μετά την κατάργηση της μοναρχίας και αίρει τον στρατιωτικό νόμο που ήταν σε ισχύ από το 1967.

1988: Ιράν και Ιράκ συνάπτουν κατάπαυση του πυρός, μετά τον οκταετή μεταξύ τους πόλεμο.

1991: Πραξικόπημα με πρωταγωνιστές σκληροπυρηνικούς κομμουνιστές ανατρέπει τον τελευταίο πρόεδρο της Σοβιετικής Ένωσης, Μιχαίλ Γκορμπατσόφ.

1992:  Στην Αλβανία αρχίζει η δίκη 18 πρώην ανώτατων κομμουνιστών αξιωματούχων, μεταξύ των οποίων και της Νετζμίγε Χότζα, χήρας του Ενβέρ Χότζα.

1994: Στην Αλγερία, 159 είναι οι νεκροί και 10.000 οι άστεγοι, από το σεισμό των 5,6 Ρίχτερ που σημειώθηκε την πόλη Μασκάρα.

1995: Ο Μάικ Τάισον κερδίζει τον Πίτε ΜακΝίλι σε έναν αγώνα που κράτησε 89 δευτερόλεπτα. Είναι ο πρώτος αγώνας του Τάισον αφότου βγήκε από τη φυλακή, όπου παρέμεινε 3 χρόνια καταδικασμένος για βιασμό.

1997: Η οργάνωση «Επαναστατικοί Πυρήνες» αναλαμβάνουν την ευθύνη για τη βόμβα που εξερράγη στο γραφείο του πρώην υπουργού Στέλιου Παπαθεμελή.

1999: Στο Βελιγράδι, δεκάδες χιλιάδες Σέρβοι συγκεντρώνονται για να ζητήσουν την παραίτηση του προέδρου της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γιουγκοσλαβίας, Σλόμπονταν Μιλόσεβιτς.

2001: Η Εθνική Εφήβων στο πόλο κατακτά το χρυσό μετάλλιο στο Παγκόσμιο Πρωτάθλημα, κερδίζοντας 8-7 την Κροατία στον τελικό της διοργάνωσης, που διεξάγεται στην Κωνσταντινούπολη.

2001: Με τη νίκη του στο γκραν πρι της Ουγγαρίας, ο Μίκαελ Σουμάχερ εξασφαλίζει τον τίτλο και ισοφαρίζει το ρεκόρ του Αλέν Προστ με 51 νίκες και τέσσερις παγκόσμιους τίτλους.

2002: Ο Περικλής Ιακωβάκης καταρρίπτει το «στοιχειωμένο» ρεκόρ του Θανάση Καλογιάννη στα 400μ (48.80 από τις 19/7/1987) με 48.66 στο μίτινγκ του Λιντς.

2002: Ένα ρωσικό ελικόπτερο Mi-26, που μεταφέρει στρατιώτες δέχεται επίθεση από πύραυλο Τσετσένων έξω από το Γκρόζνι, με αποτέλεσμα να σκοτωθούν 118 στρατιώτες.

2002: Νεκρός από σφαίρες βρίσκεται στο σπίτι του στη Βαγδάτη ο αρχηγός της παλαιστινιακής οργάνωσης Φατάχ, Αμπού Νιντάλ. Ο θάνατος του «άσπονδου εχθρού» του Γιασέρ Αραφάτ φαίνεται πως οφείλεται σε αυτοκτονία.

2010: Τελειώνει ο πόλεμος του Ιράκ, καθώς οι τελευταίες δυνάμεις των ΗΠΑ διασχίζουν τα σύνορα στο Κουβέιτ.

2012: Αεροπλάνο συντρίβεται στο Σουδάν, με απολογισμό 32 νεκρούς.

Γεννήσεις

1558 – Φραγκίσκος, πρίγκιπας του Κοντί

1646 – Τζον Φλάμστιντ, Άγγλος αστρονόμος

1689 – Σάμουελ Ρίτσαρντσον, Άγγλος συγγραφέας

1743 – Μαντάμ Ντιμπαρί, Γαλλίδα ευγενής

1859 – Ιπόλιτους Ντιλέ, Βέλγος αγιολόγος

1871 – Όρβιλ Ράιτ, Αμερικανός αεροπόρος

1883 – Γκαμπριέλ Μπονέρ «Κοκό» Σανέλ, Γαλλίδα σχεδιάστρια μόδας

1891 – Μίλτον Χιούμασον, Αμερικανός αστρονόμος

1906 – Φίλο Φάρνσουορθ, Αμερικανός εφευρέτης

1921 – Τζιν Ροντένμπερρι, Αμερικανός τηλεοπτικός παραγωγός

1939 – Τζίντζερ Μπέικερ, Άγγλος ντράμερ

1941 – Μιχάλης Παπαγιαννάκης, Έλληνας πολιτικός

1945 – Ίαν Γκίλαν, Άγγλος τραγουδιστής

1946 – Μπιλ Κλίντον, 42ος πρόεδρος των ΗΠΑ

1949 – Νικόλας Άσιμος, τραγουδοποιός

1951 – Ζαν-Λουκ Μελανσόν, Γάλλος πολιτικός

1951 – Τζον Ντίκον, Άγγλος μπασίστας

1953 – Νάνι Μορέτι, Ιταλός σκηνοθέτης

1967 – Σάτια Ναντέλα, Ινδός επιχειρηματίας

1968 – Νίκος Κακλαμανάκης, Έλληνας ιστιοπλόος

1969 – Μάθιου Πέρι, Αμερικανός ηθοποιός

1978 – Φρανσουά Μοντέστο, Γάλλος ποδοσφαιριστής

1987 – Νίκο Χούλκενμπεργκ, Γερμανός οδηγός αγώνων

Θάνατοι

14 – Οκταβιανός Αύγουστος, Ρωμαίος αυτοκράτορας

440 – Πάπας Σίξτος Γ’

1167 – Φρειδερίκος Δ’, δούκας της Σουαβίας

1186 – Γοδεφρείδος Β’, δούκας της Βρετάνης

1245 – Ραϊμόνδος Βερεγκάριος Δ’, κόμης της Προβηγκίας

1284 – Αλφόνσος, κόμης του Τσέστερ

1297 – Άγιος Λουδοβίκος της Τουλούζης

1457 – Αντρέα ντελ Καστάνιο, Ιταλός ζωγράφος

1580 – Αντρέα Παλάντιο, Ιταλός αρχιτέκτονας

1601 – Μιχαήλ ο Γενναίος, πρίγκιπας της Βλαχίας

1662 – Μπλεζ Πασκάλ, Γάλλος μαθηματικός, φυσικός και φιλόσοφος

1819 – Τζέιμς Βατ, Σκοτσέζος μηχανικός

1915 – Τεβφίκ Φικρέτ, Τούρκος ποιητής

1924 – Φερντινάντ Σεβάλ, Γάλλος ταχυδρόμος

1936 – Φεντερίκο Γκαρθία Λόρκα, Ισπανός ποιητής και θεατρικός συγγραφέας

1938 – Αλεξάντρ Βερχόφσκι, Ρώσος στρατιωτικός

1944 – Γκίντερ φον Κλούγκε, Γερμανός στρατάρχης

1945 – Πέτρος Ράλλης, Έλληνας πολιτικός

1954 – Αλτσίντε ντε Γκάσπερι, Ιταλός πολιτικός

1968 – Τζορτζ Γκάμοφ, Ουκρανός φυσικός

1975 – Τζιμ Λόντος, Έλληνας παλαιστής

1977 – Γκράουτσο Μαρξ, Αμερικανός κωμικός

1978 – Θεόδωρος Γαροφαλίδης, Έλληνας ιατρός

1981 – Πέλος Κατσέλης, Έλληνας ηθοποιός

1985 – Βαρνάβας Τζωρτζάτος, Έλληνας μητροπολίτης

1994 – Λίνους Πόλινγκ, χημικός

2000 – Κωνσταντίνος Κοντογιάννης, Έλληνας ζωγράφος

2005 – Μο Μόουλαμ, Αγγλίδα πολιτικός

2005 – Φαϊμαλάγκα Λούκα, πρωθυπουργός του Τουβαλού

2008 – Λέβι Μουαναγουάσα, πρόεδρος της Ζάμπιας

2011 – Ραούλ Ρουίς, Χιλιανός σκηνοθέτης και παραγωγός

2013 – Αμπντούλ Ραχίμ Χατίφ, Αφγανός πολιτικός

 

Φεντερίκο Γκαρθία Λόρκα,: Δολοφονήθηκε σαν σήμερα 19 Αυγούστου το 1936

August 18, 2023

 «Εγώ ποτέ δεν θα γίνω πολιτικός. Είμαι επαναστάτης, γιατί δεν υπάρχει αληθινός ποιητής που να μην είναι επαναστάτης».

 Φ. Γκ. Λόρκα

Ήταν ξημερώματα 19ης Αυγούστου του 1936, όταν ο μεγάλος Ισπανός ποιητής, ζωγράφος και θεατρικός σκηνοθέτης  Φεντερίκο Γκαρθία Λόρκα, δολοφονήθηκε  από παραστρατιωτικούς οπαδούς του Φράνκο στο Βίθναρ της Ισπανίας.

Στο αθάνατο έργο του, όρθωσε το ανάστημά του σε κάθε μορφή αδικία, και τα ποιήματα του μελοποιήθηκαν και τραγουδήθηκαν σε δεκάδες χώρες του κόσμου.

Ήταν 38 ετών και η χώρα του βίωνε τις πρώτες μέρες του Εμφυλίου Πολέμου, που κράτησε ως το 1939. Έργα του, όπως το Σπίτι της Μπερνάντα Άλμπα, Γέρμα και Ματωμένος Γάμος έχουν κερδίσει την παγκόσμια αναγνώριση κι έχουν ανέβει επανειλημμένα και στη χώρα μας. Το μείζον ποιητικό του έργο Ρομανθέρο Χιτάνο (Ρομανσέρο Γκιτάνο, όπως είναι γνωστό στα ελληνικά) έχει μεταφρασθεί (εν μέρει) από τον Οδυσσέα Ελύτη και έχει μελοποιηθεί από τον Μίκη Θεοδωράκη.

Ο τάφος του Λόρκα δεν βρέθηκε ποτέ και αποτελεί ένα μυστήριο μέχρι σήμερα. Πολλοί ερευνητές υποθέτουν ότι πρέπει να είναι θαμμένος στον τόπο της εκτέλεσής του στα περίχωρα της Γρανάδας. Οι μέχρι τώρα ανασκαφές δεν έχουν αποδώσει. Στα τέλη του 2008 ο γνωστός Ισπανός δικαστής Μπαλτάθαρ Γκαρθόν άνοιξε το φάκελο Λόρκα και προχώρησε στις αναγκαίες ανακριτικές πράξεις για τη διαλεύκανση της δολοφονίας του.

Η ΖΩΗ ΤΟΥ
Ο Λόρκα γεννήθηκε στις 5 Ιουνίου του 1898 στην Ανδαλουσία.Σχετικά γρήγορα εγκατέλειψε τις σπουδές του στη νομική για να ασχοληθεί με τη λογοτεχνία, τη μουσική και τη ζωγραφική. Το 1919, εγκαταστάθηκε στη Φοιτητική Κατοικία του Πανεπιστημίου της Μαδρίτης, που τότε λειτουργούσε ως ανοιχτό πανεπιστήμιο, πολιτιστικό κέντρο. Εκεί συνάντησε τον Σαλβαδόρ Νταλί, τον σκηνοθέτη Λουίς Μπουνιουέλ, τον ποιητή Ραφαέλ Αλμπέρτι και τον Χιμένεθ. Την ίδια περίοδο συνέθεσε τα πρώτα του ποιήματα που κυκλοφόρησαν το 1921, με τίτλο Βιβλίο Ποιημάτων. Λίγο νωρίτερα, το 1918, είχε δημοσιεύσει το έργο Εντυπώσεις & Τοπία περιδιαβαίνοντας την Καστίλη.

Το 1922, συνεργάστηκε με τον συνθέτη Μανουέλ ντε Φάγια στο Φεστιβάλ Λαϊκής Μουσικής, στη Γρανάδα. Στις παραδόσεις της λαϊκής και τσιγγάνικης μουσικής, πίστευε πως βρίσκει τη βάση των ποιητικών και πνευματικών του ενορμήσεων. Δημιούργημα του, εκείνη την εποχή, ήταν το Ποίημα Του Κάντε Χόντο, λαϊκό τραγούδι της Ανδαλουσίας, που τραγουδιέται από τσιγγάνους με συνοδεία κιθάρας και λίγο αργότερα, το 1924, ξεκίνησε να γράφει το Ρομανθέρο Χιτάνο, έργο που ολοκλήρωσε τελικά το 1927, σύνθεση 18 ποιημάτων με σταθερή στιχουργική μορφή, έκφραση μιας από τις αρχαιότερες μορφές ισπανικής ποίησης. Την ίδια περίοδο συνέθεσε και την Ωδή Στον Σαλβαντόρ Νταλί ενώ παράλληλα έγραψε το θεατρικό έργο Μαριάνα Πινέδα, που πρωτοπαρουσιάστηκε στη Βαρκελώνη, την ίδια χρονιά, σε σκηνογραφία Νταλί, σημειώνοντας επιτυχία.

 

 

Τα έτη 1929-1930, αναζήτησε νέες πηγές έμπνευσης και ταξίδεψε στις ΗΠΑ και στην Κούβα. Οι εμπειρίες του στις Ηνωμένες Πολιτείες αξιοποιήθηκαν στο ποίημα Ένας Ποιητής Στη Νέα Υόρκη. Επέστρεψε στην Ισπανία το 1931 και συνέθεσε το Ντιβάνι Της Ταμαρίτ, ενώ παράλληλα δούλεψε και πάνω σε έργα για το κουκλοθέατρο. Εκεί έδειξε ξεκάθαρα πως επέλεγε ως κύρια ενασχόλησή του, τη συγγραφή θεατρικών και τα τρία τελευταία χρόνια της ζωής του ολοκλήρωσε τις κορυφαίες του δημιουργίες: Το Σπίτι Της Μπερνάρντα Άλμπα, Ματωμένος Γάμος, Γέρμα, Θρήνος Για Τον Ιγνάθιο Σάντσεθ Μεχίας, τραγωδίες με θέμα τη κοινωνική καταπίεση κι έκδηλο το ανθρώπινο στοιχείο.

Με την εγκαθίδρυση της Δημοκρατίας, οργάνωσε μία θεατρική ομάδα υπό την ονομασία La Barroca, η οποία με τη βοήθεια του Υπουργείου Παιδείας, έδωσε παραστάσεις κλασσικών έργων σε χώρους εργατών κι αγροτικές περιοχές. Το 1936 υποδέχθηκε τον Αλμπέρτι, καθώς επέστρεψε από τη Μόσχα. Συνέταξε μια διακήρυξη συγγραφέων κατά του φασισμού κι ξεκίνησε να γράφει μια σειρά θεατρικών σκηνών με μορφή επιθεώρησης, ωστόσο τον Ιούλιο της ίδιας χρονιάς, ξέσπασε ο ισπανικός εμφύλιος πόλεμος.

Ο Λόρκα σκοτώθηκε μετά από εντολή του Φράνκο

Στο φως έρχεται για πρώτη φορά έγγραφο που αποδεικνύει ότι ο Φεδερίκο Γκαρθία Λόρκα δολοφονήθηκε με επίσημη εντολή από το καθεστώς της ισπανικής χούντας, έναν μόλις μήνα μετά το ξέσπασμα του ισπανικού εμφυλίου το καλοκαίρι του 1936.

Το έγγραφο, που συντάχθηκε το 1965 στα κεντρικά της αστυνομικής διεύθυνσης της Γρανάδας, επί δικτατορίας του Φράνκο, παρουσίασε κατ' αποκλειστικότητα το δίκτυο Σερ.
Έρχεται να ρίξει φως στο μυστήριο που κάλυπτε τις ακριβείς συνθήκες θανάτου του ποιητή, όπως και την τύχη της σορού του, όπως αναφέρουν Τα Νέα.

Σύμφωνα με το έγγραφο, ο Λόρκα δολοφονήθηκε μαζί με ένα ακόμη άτομο μετά τη σύλληψή του σε φιλικό σπίτι όπου κρυβόταν και μεταφέρθηκε με αυτοκίνητο στο Βιθνάρ, περιοχή βόρεια της Γρανάδας, χωρίς ωστόσο να προσδιορίζεται η ακριβής τοποθεσία ταφής.

Η αθάνατη ποίηση του Λόρκα κεντήθηκε στον καμβά του έρωτα, των ανθρώπινων πόθων, των παραδόσεων, της τρυφερότητας, τον καυτηριασμό της κοινωνικής αδικίας.

Το έργο του ποιητή το γνωρίσαμε από τα χρόνια της Απριλιανής δικτατορίας όταν ο Γιάννης Γλέζος μελοποιεί στίχους του που είχε αποδώσει στα ελληνικά ο Λευτέρης Παπαδόπουλος με αποτέλεσμα τον καταπληκτικό δίσκο «12 τραγούδια του Λόρκα», που περιλαμβάνει τραγούδια όπως «Το τραγούδι του καβαλάρη», «Από έρωτα πεθαίνουν τα κλαριά», «Κόρντοβα» κ.ά.

Ο ίδιος συνθέτης   μελοποιεί το 1974 ένα ακόμη έργο του Λόρκα, το «Αντόνιο Τόρες Χερέδια», με ερμηνεύτρια την Μαρία Δημητριάδη («Η μέρα γέρνει αργόπρεπα», «Τα μαχαίρια» κ.ά.).

Μετά από την δικτατορία κυκλοφορεί και το «Romancero Gitano», ένα δισκογραφικό έργο του Μίκη Θεοδωράκη σε στίχους του Φ. Λόρκα με τον Οδυσσέα Ελύτη να αποδίδει ελεύθερα επτά ποιήματα του Ισπανού ποιητή για να γίνουν τραγούδια. «Του ανέμου και της παινεμένης», «Η καλόγρια η τσιγγάνα», «Η κυρά παντέρμη», «Ο Αντόνιο Τόρες Χερέδια στο δρόμο της Σεβίλιας», «Ο θάνατος του Αντόνιο Τόρες Χερέδια», «Του πικραμένου», «Χαμός από αγάπη». Ένας δίσκος που τον ακούσαμε αρχικά το 1975 με την φωνή της Μαρίας Φαραντούρη και το 1978 με την Αρλέτα. Αρκετά αργότερα, το 1986, ο Μ. Θεοδωράκης μελοποιεί το «Σαντιάγκο» σε ποίηση Λόρκα.