Τα Χριστούγεννα, ίσως η πιο αγαπημένη εορτή των περισσότερων, έφτασαν και μαζί τους κάνουν την εμφάνισή τους ήθη και έθιμα που προσφέρουν άλλη πνοή στην λαμπερή αυτή περίοδο.
Τα ήθη και τα έθιμα διαφέρουν από τόπο σε τόπο, από τη Μακεδονία μέχρι και την Κρήτη, θυμίζοντάς μας πως η παράδοση μένει και θα πρέπει να μένει αναλλοίωτη στο χρόνο, δίνοντας χαρμόσυνη νότα στη μεγάλη θρησκευτική εορτή των Χριστουγέννων.-
Χριστουγεννιάτικο στεφάνι
Το χριστουγεννιάτικο στεφάνι είναι πατροπαράδοτο χριστουγεννιάτικο έθιμο, που διακοσμεί τα ελληνικά σπίτια εδώ και χρόνια. Συνήθως, κατασκευάζεται από κλαδιά ελάτου και διακοσμείται ανάλογα με τα γούστα του καθενός. Κορδέλες, χριστουγεννιάτικες μπάλες, λαμπάκια έρχονται να φωτίσουν το πράσινο των κλαδιών και όλα μαζί να φέρουν τύχη στους ενοίκους του σπιτιού. Σε πολλά χωριά της χώρας μάλιστα, οι κάτοικοι αντί στεφάνου συνηθίζουν να κρεμούν πλεξούδες σκόρδων, πάνω στις οποίες καρφώνουν μικρά γαρίφαλα για να διώξουν την κακογλωσσιά έξω από το σπίτι.
-
Στόλισμα καραβιού
Πριν την καθιέρωση του στολισμού του χριστουγεννιάτικου δένδρου, ως κατεξοχήν χριστουγεννιάτικο έθιμο, οι Έλληνες συνήθιζαν να στολίζουν καράβι την μεγάλη αυτή γιορτή. Ο λόγος ήταν η γνωστή – από την αρχαιότητα- σύνδεση της χώρας μας με την θάλασσα και ιδίως θύμιζε την εργασία πολλών σε αυτά για τα προς το ζην και την προσμονή των μικρών παιδιών να ανταμώσουν με τους συγγενείς τους. Κυρίως όμως, συμβόλιζε την αγάπη για τη θάλασσα, καθώς τώρα και την καινούργια πλεύση του ανθρώπου στη ζωή, μετά τη γέννηση του Χριστού. Σε γενικές γραμμές το έθιμο τείνει να εκλείψει σήμερα, τη στιγμή που περισσότερο συναντάται στα νησιά.
-
Τάισμα της βρύσης
Σε χωριά της Κεντρικής Ελλάδας νεαρές κοπέλες τα μεσάνυχτα της παραμονής των Χριστουγέννων ή της Πρωτοχρονιάς φορτώνονται στάμνες και αμίλητες κατευθύνονται στις βρύσες του χωριού για να πάρουν το αμίλητο νερό. Αλείφουν τις βρύσες του χωριού με βούτυρο και μέλι, ευχόμενες όπως τρέχει το νερό να τρέχει και η προκοπή στο σπίτι τους και η ζωή τους να είναι γλυκιά σαν το μέλι. Για να πάει καλά η σοδειά την “ταΐζουν” ακόμα με ψωμί, τυρί, όσπρια και κλαδί ελιάς. Τέλος, ρίχνουν στη στάμνα ένα βατόφυλλο και τρία χαλίκια και επιστρέφουν – αμίλητες και πάλι – στο σπίτι , για να πιούν όλοι και να ρίξουν νερό στις τέσσερις γωνίες του σπιτιού, καθώς και τα χαλίκια. Μάλιστα, όποια νεαρή έφτανε πρώτη στη βρύση, θεωρούνταν ότι θα ήταν και η πιο τυχερή το νέο έτος.
-
Γουρουνοχαρά
Το έθιμο της γουρουνοχαράς είναι ένα από τα σημαντικότερα έθιμα της Θεσσαλίας. Μερικές συγγενικές οικογένειες συναποφάσιζαν με ποια σειρά θα έσφαζε η καθεμιά το γουρούνι της και κατόπιν της προετοιμασίας για το σφάξιμο, ακολουθούσε μεγάλο γλέντι μέχρι τα ξημερώματα. Συνήθως το σφάξιμο το ανέλαβαν 5-6 νέοι ηλικίας 20-25 χρονών. Αφού αφαιρούνταν το λίπος του ζώου, η λεγόμενη λίγδα που θα χρησιμοποιούταν από τις νοικοκυρές για το μαγείρεμα στη διάρκεια της χρονιάς, έκοβαν το γουρούνι σε μικρά κομμάτια και ξεκινούσε η διαδικασία του ψησίματος.
-
Μπαμουσιαραίοι
Το συγκεκριμένο έθιμο εντοπίζεται στη Θράκη, όπου στις 26 Δεκέμβρη δύο άντρες μεταμφιέζονται και αναπαριστούν ο ένας τον Μπαμουσιαραίο και ο άλλος τη γυναίκα του. Ο πρώτος φορά μια νεροκολοκύθα με τρύπες για μάτια και στόμα, προβιές προβάτων και κρεμασμένα κουδούνια στη μέση. Συνοδεύονται από οργανοπαίκτες με νταούλια, ζουρνάδες και γκάιντες και με την μουσική τους παρασύρουν το χωριό σε ξέφρενο χορό.
-
Χριστόξυλο
Από την 25η Δεκεμβρίου μέχρι και την μέρα των Φώτων ο νοικοκύρης κάθε σπιτιού στη Μακεδονία καίει στο τζάκι του σπιτιού του το πιο γερό κλαδί από το χωράφι του, το πιο όμορφο, γερό και χοντρό ξύλο από πεύκο ή ελιά. Κατά την παράδοση το κάψιμο βοηθά τον Χριστό να ζεσταίνεται στην κρύα σπηλιά της Βηθλεέμ. Ευχή τους να αντέξει όλο το 12ημερο. Πριν ο νοικοκύρης φέρει το Χριστόξυλο στο σπίτι, η νοικοκυρά φροντίζει να έχει καθαρίσει καλά το σπίτι και με ιδιαίτερη προσοχή το τζάκι, ώστε να μη μείνει ούτε ίχνος από την παλιά στάχτη. Καθαρίζουν ακόμη και την καπνοδόχο, για να μη βρίσκουν πατήματα να κατέβουν οι καλικάντζαροι, τα κακά δαιμόνια, όπως λένε στα παραδοσιακά χριστουγεννιάτικα παραμύθια. Σε κάποια μέρη πίστευαν πως η στάχτη θα βοηθούσε στην παραγωγική καλλιέργεια.
-
Μωμόγεροι
Οι Μωμόγεροι συνιστούν λαϊκό δρώμενο της Μακεδονίας, μία παραλλαγή των Ραγκουτσαρίων που γιορτάζονται στην περιοχή της Καστοριάς, το 12ημερο των Χριστουγέννων – Πρωτοχρονιάς – Θεοφανίων. Αποτελεί είδος παραδοσιακού λαϊκού θεάτρου με μιμητικές κινήσεις των πρωταγωνιστών, οι οποίοι είναι μακιγιαρισμένοι όπως το δέρμα των γερόντων. Το έθιμο αναβιώνει σε περιοχές όπου υπάρχουν πρόσφυγες από τον Πόντο.
-
Κόλιντα Μπάμπω
Την 23η Δεκεμβρίου στην Πέλλα αναβιώνει το έθιμο της “Κόλιντα Μπάμπω” (σημαίνει σφάζουν γιαγιά), που δεν είναι τίποτα παραπάνω από κάλαντα στη γιαγιά. Την ημέρα εκείνη οι κάτοικοι ανάβουν φωτιές για να προειδοποιήσουν τον κόσμο να προφυλαχτεί από τα κακά της νέας χρονιάς. Το έθιμο συμβολίζει την σφαγή των αρσενικών νηπίων από τον Ηρώδη. Ξημερώνοντας η επόμενη μέρα όλοι νιώθουν έτοιμοι να υποδεχτούν το φως της γέννησης του Ιησού.
-
Αναμμένο πουρνάρι
Στα χωριά της Ηπείρου τηρούν ένα από τα έθιμα, που έχουν τις ρίζες τους πολύ παλαιά. Όταν γεννήθηκε ο Χριστός οι βοσκοί πήγαν να τον προσκυνήσουν. Όμως, επειδή επικρατούσε το απόλυτο σκοτάδι στο βουνό, καθένας κράτησε και άναψε ένα κλαδί στο χέρι και τότε το βουνό γέμισε χαρούμενες φωτιές, τριξίματα και κρότους. Από τότε, όποιος επισκέπτεται φιλικό ή συγγενικό σπίτι, μπαίνει στο σπίτι με κλαδί που καίγεται. Στα Γιάννενα επίσης τηρούν το συγκεκριμένο έθιμο, με τη διαφορά ότι κρατούν στα χέρια τους δαφνόφυλλα και πουρναρόφυλλα, που τα πετούν στο τζάκι, μόλις μπουν στο σπίτι και καλημερίζουν και εύχονται «Αρνιά, κατσίκια, νύφες και γαμπρούς!».
-
Σπάσιμο του ροδιού
Ένα από τα πιο γνωστά έθιμα, σε πολλές περιοχές της χώρας – και κυρίως στην Πελοπόννησο, την 1η ημέρα του χρόνου ο νοικοκύρης του σπιτιού σπάει ένα ρόδι. Το ρόδι είναι σύμβολο της αφθονίας, της γονιμότητας, της καλοτυχίας και του πλούτου, γι’ αυτό και επιλέγεται ως ένα είδος ποδαρικού την Πρωτοχρονιά. Αφού το ρόδι ευλογηθεί στην εκκλησία, ο οικοδεσπότης επιστρέφει στο σπίτι και μπαίνοντας στο σπίτι, με το δεξί, σπάει με δύναμη το ρόδι, ώστε οι ρώγες του να σκορπίσουν παντού στο σπίτι. Δίνουν την ευχή “με υγεία, ευτυχία και χαρά το νέο έτος και όσες ρώγες έχει το ρόδι, τόσες λίρες να έχει η τσέπη μας όλη την χρονιά”.
-
Χριστόψωμο
Το Χριστόψωμο είναι ένα από τα έθιμα που ακολουθείται από πολλές νοικοκυρές στην Ελλάδα και λέγεται πως συμβολίζει τη νοικοκυροσύνη τους. Θεωρείται ολόκληρη ιεροτελεστία και χρησιμοποιούνται τα καλύτερα και πιο αγνά υλικά για την παρασκευή του. Με τη μισή ζύμη φτιάχνουν μία μεγάλη κουλούρα και με την υπόλοιπη στολίζουν περίτεχνα το ψωμί, δημιουργώντας κυρίως ένα σταυρό στο κέντρο και όμορφα διακοσμητικά σχέδια. Συνηθίζεται αυτό το ψωμί να κόβει την ημέρα των Χριστουγέννων ο νοικοκύρης κάθε σπιτιού και να το μοιράζει σε όσους βρίσκονται στο χριστουγεννιάτικο τραπέζι. Το Χριστόψωμο είναι το σύμβολο, ο φορέας της ευεργετικής δύναμης, που ενσαρκώνει τον νεογέννητο Χριστό. Μία συνταγή για να φτιάξετε το δικό σας, θα βρείτε εδώ!
-
Παραδοσιακές φουφούδες
Στην περιοχή της Καβάλας την παραμονή των Χριστουγέννων, αλλά και της Πρωτοχρονιάς η πόλη θυμίζει μία τεράστια ψησταριά! Στους περισσότερους πεζόδρομους οι καταστηματάρχες στήνουν υπαίθριες ψησταριές – τις λεγόμενες φουφούδες– , κερνώντας τον κόσμο άφθονο κρέας και κρασί. Φυσικά, δεν θα μπορούσε να λείπει από αυτό το μεγάλο γλέντι η μουσική. Ορχήστρες πλαισιώνουν την όμορφη διάθεση στην πόλη, παρασύροντας άπαντες στην όμορφη εορταστική διάθεση.
-
Η σπηλιά του Αϊ Γιάννη στην Μαραθοκεφάλα Κισάμου
Αρχιερατική θεία λειτουργία τελείται κάθε παραμονή Χριστουγέννων στην σπηλιά του Αι-Γιάννη στην Μαραθοκεφάλα. Η αναπαράσταση της φάτνης, όπου γεννήθηκε ο Χριστός με πρόβατα, βοσκούς, φωτιές, σήμαντρα και το αστέρι να λάμπει στην κορυφή της σπηλιάς, δίνουν ιδιαίτερο χρώμα. Παλιότερα, από την παραμονή των Χριστουγέννων οι γεωργοί οι βοσκοί και οι ναυτικοί έλεγαν “πώς παλεύουν οι καιροί, και οι αέρηδες ποιος θα γεννηθεί και ποιος θα βαπτισθεί”. Όποιος γεννηθεί, δηλαδή όποιος υπερισχύσει και βγει νικητής την ημέρα των Χριστουγέννων, αυτός θα υπερισχύσει μέχρι και τα Φώτα αλλά και ολόκληρο τον καινούργιο χρόνο. Πιο παλιά το βράδυ της παραμονής των Χριστουγέννων έκοβαν κλαδιά και βλαστούς οι νοικοκυρές και τα πήγαιναν στο σπίτι. Τα έβαζαν σε ποτήρι με νερό και προσμονούσαν να ανθίσουν/citycampus.g
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου