Λιστερίωση: Ρεκόρ κρουσμάτων στην Ευρώπη – Τα ύποπτα τρόφιμα

 

Οι λοιμώξεις από κολοβακτηρίδια Escherichia coli που παράγουν Shiga-τοξίνη (STEC) και οι λοιμώξεις από το βακτήριο listeria στην Ευρωπαϊκή Ένωση/Ευρωπαϊκό Οικονομικό Χώρο (ΕΕ/ΕΟΧ) έφτασαν σε επίπεδα ρεκόρ το 2023

από την έναρξη της πανευρωπαϊκής επιτήρησης το 2007, σύμφωνα με τις τελευταίες ετήσιες επιδημιολογικές εκθέσεις που δημοσίευσε το Ευρωπαϊκό Κέντρο Πρόληψης και Ελέγχου Νόσων (ECDC).

Σημαντική αύξηση των κρουσμάτων STEC

Το 2023, αναφέρθηκαν συνολικά 10.901 επιβεβαιωμένα κρούσματα λοίμωξης από STEC σε 30 χώρες της ΕΕ/ΕΟΧ, σημειώνοντας αύξηση κατά 22% σε σύγκριση με το 2022 και καταγράφοντας το υψηλότερο ετήσιο ποσοστό μέχρι σήμερα (3,2 ανά 100.000 πληθυσμού). Η αύξηση αυτή αποδίδεται εν μέρει στη χρήση πιο ευαίσθητων εργαστηριακών διαγνωστικών εξετάσεων σε σύγκριση με τις παραδοσιακές μεθόδους, οι οποίες επιτρέπουν ευρύτερο έλεγχο πέρα από συγκεκριμένες ομάδες ασθενών ή τύπους συμπτωμάτων.

Η λοίμωξη από STEC μεταδίδεται κυρίως μέσω μολυσμένων τροφίμων, νερού ή άμεσης επαφής με μολυσμένα άτομα ή ζώα. Μπορεί να προκαλέσει σοβαρή γαστρεντερίτιδα, εντεροκολίτιδα και αιματηρή διάρροια, ενώ σε ορισμένες περιπτώσεις οδηγεί σε αιμολυτικό-ουραιμικό σύνδρομο (HUS), μια σοβαρή κατάσταση που προκαλεί προοδευτική νεφρική ανεπάρκεια. Ηλικιακή ομάδα που επηρεάζεται περισσότερο είναι τα παιδιά κάτω των 5 ετών.

Αριθμός ρεκόρ για τα περιστατικά λιστερίωσης

Συνολικά 2.993 επιβεβαιωμένα κρούσματα λιστερίωσης με 340 θανάτους αναφέρθηκαν το 2023, τα υψηλότερα ετήσια νούμερα που έχουν καταγραφεί. Η λιστερίωση προσβάλλει κυρίως ηλικιωμένα άτομα, εγκύους, νεογνά και άτομα με εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα. Η ασθένεια συνδέεται με σοβαρές επιπλοκές, όπως μηνιγγίτιδα, εγκεφαλικές λοιμώξεις και απειλητικές για τη ζωή σηψαιμίες, καθιστώντας τη μία από τις σοβαρότερες τροφιμογενείς λοιμώξεις υπό επιτήρηση στην ΕΕ. Η αύξηση του ηλικιωμένου πληθυσμού, σε συνδυασμό με τις μεταβαλλόμενες διατροφικές συνήθειες – όπως η αυξημένη κατανάλωση έτοιμων προς κατανάλωση τροφίμων – μπορεί να συμβάλλουν στην ανοδική αυτή τάση.

Αυξανόμενη σοβαρότητα για STEC και λιστερίωση

Οι δείκτες σοβαρότητας ασθενειών παρουσιάζουν αυξητική τάση και για τις λοιμώξεις από STEC και για τη λιστερίωση. Παρόλο που ο αριθμός των κρουσμάτων HUS σταθεροποιήθηκε γύρω στα 500 το 2023 μετά το ρεκόρ του 2022, η παρακολούθηση των πιο παθογόνων στελεχών STEC παραμένει κρίσιμη για τη διαχείριση της δημόσιας υγείας. Αυτό περιλαμβάνει την παρακολούθηση των ασθενών και την παροχή κατευθυντήριων γραμμών ενισχυμένης επιτήρησης, σύμφωνα με το ECDC.

Οι περισσότεροι υγιείς ενήλικες που εκτίθενται στο βακτήριο listeria δεν εμφανίζουν συμπτώματα, όμως η διεισδυτική μορφή της νόσου μπορεί να έχει σοβαρές συνέπειες για τις ευάλωτες ομάδες. Συνιστάται στις εγκύους να αποφεύγουν τρόφιμα υψηλού κινδύνου, καθώς η λοίμωξη μπορεί να επηρεάσει την έκβαση της εγκυμοσύνης.

Μέτρα πρόληψης και ελέγχου για τις λοιμώξεις από STEC και λιστερίωση

Για τη μείωση του κινδύνου λοιμώξεων και επιδημιών, το ECDC τονίζει τη σημασία:

• Της καλής υγιεινής πρακτικής στην παραγωγή και τον χειρισμό τροφίμων, ιδίως σε περιβάλλοντα με ζώα.
• Της σωστής προετοιμασίας τροφίμων, όπως το πλύσιμο και το ξεφλούδισμα λαχανικών, το επαρκές μαγείρεμα κρέατος και η χρήση παστεριωμένων γαλακτοκομικών προϊόντων.
• Της ευαισθητοποίησης του κοινού για την υγιεινή των χεριών, ιδιαίτερα για τα παιδιά που επισκέπτονται φάρμες ή ζωολογικούς κήπους, για την αποφυγή μόλυνσης από STEC.
• Της ενημέρωσης των ευάλωτων πληθυσμών σχετικά με τη λιστερίωση και τα επικίνδυνα τρόφιμα, όπως τα έτοιμα προς κατανάλωση προϊόντα ψαριού και κρέατος.
• Της συνέχισης της απομόνωσης σχετικών PCR-θετικών δειγμάτων ασθενών και της τακτικής αναφοράς δεδομένων πλήρους γονιδιωματικής αλληλουχίας για σκοπούς επιτήρησης και διαχείρισης της δημόσιας υγείας.ygeiamou.gr