30 Νοεμβρίου 2018

"Τύμπανα πολέμου" στην Αζοφική Θάλασσα

Mε λέει να κοπάσει η ένταση μεταξύ Ουκρανίας και Ρωσίας στην περιοχή της Κριμαίας. Το πρόσφατο θερμό επεισόδιο στα στρατηγικής σημασίας στενά του Κερτς, μεταξύ Αζοφικής και Μαύρης Θάλασσας, αποτελεί ένα ακόμη στάδιο επικίνδυνης κλιμάκωσης της σύγκρουσης μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας, που ξεκίνησε το 2014.
Μετά την εκδίωξη του φιλορώσου Ουκρανού προέδρου Βίκτωρ Γιανούκοβιτς και την εκλογή του φιλοδυτικού Πέτρο Ποροσένκο, η Ουκρανία γύρισε οριστικά την πλάτη της στη Ρωσία και στράφηκε προς τη Δύση. Η άνοδος του ουκρανικού εθνικισμού και των αντιρωρικών πολιτικών δυνάμεων αποξένωσαν το πολυάριθμο ρωσικό στοιχείο της Ουκρανίας, που αποτελούσε το 20% του πληθυσμού της χώρας και συνιστά πλειονότητα σε στρατηγικής σημασίας περιοχές στα ανατολικά και νότια.
Στις 18 Φεβρουαρίου του 2014 η αυτόνομη χερσόνησος της Κριμαίας, κατοικημένη κατά 60% από Ρώσους, διεξάγοντας ένα παράνομο δημοψήφισμα, αποφάσισε την ανεξαρτησία της από την Ουκρανία και στη συνέχεια την ένωσή της με τη Ρωσική Ομοσπονδία. Για τη Ρωσία του Πούτιν αυτό ήταν ένα αποφασιστικό βήμα για την ανάκτηση του ελέγχου της Μαύρης Θάλασσας, καθώς όποιος ελέγχει τη γεωστρατηγικής σπουδαιότητας χερσόνησο της Κριμαίας ελέγχει ουσιαστικά τη Μαύρη Θάλασσα.
Στη συνέχεια οι νοτιοανατολικές, βιομηχανικές και πυκνοκατοικημένες, επαρχίες του Ντόνετσκ και Λούχανσκ, κατοικημένες κυρίως από Ρώσους, ξεσηκώθηκαν με την υποκίνηση και στρατιωτική βοήθεια της Μόσχας. Ρώσοι παραστρατιωτικοί των περιοχών αυτών ανέκτησαν τον έλεγχο, κήρυξαν την αυτονομία τους από το Κίεβο και ουσιαστικά αποσχίστηκαν από την Ουκρανία, αν και επισήμως παραμένουν τμήμα της. Το 2015 η Συμφωνία του Μινσκ επέβαλε μια προσωρινή κατάπαυση του πυρός, υπό την επίβλεψη του Οργανισμού για την Ασφάλεια και τη Συνεργασία στην Ευρώπη (OSCE) και παράπεμψε όλα τα ανοικτά ζητήματα σε ειρηνικές συνομιλίες και διαπραγματεύσεις μεταξύ Μόσχας-Κιέβου, που ωστόσο ποτέ δεν ευοδώθηκαν. Η κατάσταση παρέμενε ηλεκτρισμένη με τις δύο αντιμαχόμενες πλευρές να βρίσκονται ουσιαστικά όλο αυτό το διάστημα “με το δάκτυλο στη σκανδάλη” με τις “μεθοριακές” αψιμαχίες και προβοκάτσιες να είναι συχνό φαινόμενο.
Κριμαία και Στενά του Κερτς
Όλο αυτό το διάστημα η Ρωσία ενίσχυσε σημαντικά τις στρατιωτικές θέσεις στην Κριμαία, μεταφέροντας συν τοις άλλοις τέσσερα τάγματα προηγμένων αντιαεροπορικών πυραυλικών συστημάτων (επιφανείας-αέρος) τύπου S-400 -το τελευταίο εγκαταστάθηκε στην Κριμαία στις 29 Νοεμβρίου 2018. Ενίσχυσε επίσης στρατιωτικά τους Ρώσους αποσχιστές αντάρτες των επαρχιών του Ντόνετσκ και Λούχανσκ, ώστε να μπορούν να αντιμετωπίσουν τυχόν ουκρανική αντεπίθεση για την ανακατάληψη των εδαφών τους.
Στις 16 Μαΐου του 2018 η Ρωσία εγκαινίασε τη, μήκους 18,1 χιλιομέτρων, νέα γέφυρα πάνω από τα στενά του Κέρτς, συνδέοντας έτσι τη χερσόνησο της Κριμαίας με τη νότια Ρωσία ώστε να μην είναι γεωγραφικά αποκομμένη. Η ναυσιπλοΐα στα στενά του Κέρτς από και προς την Αζοφική, μέσα στην οποία βρίσκεται αποκλεισμένο το στρατηγικής και οικονομικής σημασίας ουκρανικό λιμάνι της Μαριούπολης (455.000 κάτοικοι: 48,7% Ουκρανοί, 44,4% Ρώσοι), γύρω από την οποία υπάρχουν και πολλά χωριά με χιλιάδες ελληνικής καταγωγής κατοίκους (Ρωμιοί της Κριμαίας που εγκαταστάθηκαν εδώ στα τέλη του 18ου αιώνα), υποτίθεται πως ήταν ελεύθερη. Ως γνωστόν η Αζοφική είναι μια κλειστή θάλασσα, επιφάνειας 39.000 τετραγωνικών χιλιομέτρων, μέσα στην επίσης κλειστή Μαύρη Θάλασσα. Ο πρόσφατος όμως εμβολισμός των ουκρανικών πολεμικών πλοίων και η σύλληψη και  φυλάκιση των 24 Ουκρανών ναυτών από το ρωσικό πολεμικό ναυτικό, ήταν μια υπενθύμιση πως η Ρωσία είναι πλέον ο απόλυτος κυρίαρχος της Αζοφικής θάλασσας και ο κλειδοκράτορας των στενών του Κερτς.
Ουκρανία και ΝΑΤΟ
Ως  απάντηση ο Ουκρανός πρόεδρος Πέτρο Ποροσένκο, με 276 ψήφους υπέρ και 30 κατά, κήρυξε στρατιωτικό νόμο για χρονικό διάστημα τριάντα ημερών σε δέκα περιοχές της χώρας που συνορεύουν με τη Ρωσία, και στα δυτικά με την Υπερδνειστερία (De Facto αυτόνομο τμήμα της Μολδαβίας με σημαντική ρωσική στρατιωτική παρουσία). Για μια ακόμη φορά οι 300.000 Ουκρανοί στρατιώτες τέθηκαν σε πολεμική προετοιμασία, απέναντι σε έναν πολύ ισχυρότερο ρωσικό στρατό και στους Ρωσόφωνους παραστρατιωτικούς της νοτιοανατολικής Ουκρανίας. Ο Ποροσένκο ζήτησε επίσης τη συνδρομή του ΝΑΤΟ με την αποστολή Νατοϊκών πλοίων στη θάλασσα της Αζοφικής, συναντώντας όμως τη χλιαρή αντίδραση των μελών της Ατλαντικής Συμμαχίας. Η Ουκρανία δεν είναι ασφαλώς μέλος του ΝΑΤΟ, αλλά θα ήθελε να γίνει, παρά τις αντιρρήσεις πολλών.
Από την πλευρά του το ΝΑΤΟ, έχοντας τρεις χώρες-μέλη στην περιοχή της Μαύρης Θάλασσας (Τουρκία, Βουλγαρία και Ρουμανία), έχει ζωτικό ενδιαφέρον για τη σταθερότητα, την ειρήνη και ασφάλεια στην περιοχή, αλλά με τίποτε δεν θα ήθελε να εμπλακεί σε μια ανοικτή σύγκρουση με τη Ρωσία. Τραμπ και Ερντογάν επικοινώνησαν στις 29 Νοεμβρίου σχετικά με αυτό το ζήτημα. Την ίδια μέρα ο Τραμπ πήρε την ξαφνική απόφαση να ακυρώσει, “με βάση το γεγονός ότι τα (ουκρανικά) πλοία και το πλήρωμα δεν έχουν επιστρέψει στην Ουκρανία” όπως έγραψε στο tweet του, την προγραμματισμένη συνάντηση με τον Ρώσο ομόλογό του Βλαντίμιρ Πούτιν το Σάββατο 1 Δεκεμβρίου 2018 στο περιθώριο της συνόδου κορυφής της Ομάδας των Είκοσι (G20) στην Αργεντινή. Η Γερμανία, μέσω της καγκελαρίου Μέρκελ, συνέστησε ψυχραιμία και διάλογο, αν και είναι ξεκάθαρο πως η Ευρωπαϊκή Ένωση στηρίζει την Ουκρανία, επιθυμώντας μια στενότερη οικονομική συνεργασία μαζί της. Άλλωστε η Ε.Ε. ενέκρινε στις 11 Μαΐου του 2017 τη δυνατότητα των Ουκρανών πολιτών να ταξιδεύουν χωρίς βίζα στις χώρες της Ένωσης και παρείχε οικονομική και τεχνική στήριξη στη χώρα.
Θα εμπλακεί η Δύση;
Η κατάσταση κρίνεται εξαιρετικά σοβαρή από όλες τις πλευρές και υπάρχει κίνδυνος να επιδεινωθεί, οδηγώντας σε μια ανοικτή στρατιωτική σύγκρουση Ρωσίας-Ουκρανίας με κίνδυνο να παρασυρθεί σε αυτή η Ευρώπη και το ΝΑΤΟ. Ο “γκουρού” της αμερικανικής διπλωματίας και της γεωπολιτικής Χένρι Κίσινγκερ είχε γράψει κατά την αρχή ουκρανικής κρίσης πως η Ουκρανία είναι μια χώρα-γέφυρα μεταξύ Ανατολής και Δύσης, Ρωσίας και Ευρώπης και πως, αν και το Κίεβο το επιθυμεί σφόδρα, δεν θα πρέπει ποτέ να γίνει μέλος του ΝΑΤΟ, καθώς σε αυτή την περίπτωση διακινδυνεύεται σύγκρουση ΝΑΤΟ-Ρωσίας με αποτέλεσμα έναν νέο παγκόσμιο πόλεμο.
Η Ουκρανία έχει να κερδίσει πολύ περισσότερα παίζοντας τον παραδοσιακό ρόλο της χώρας-γέφυρας και αναπτύσσοντας καλές και πολυεπίπεδες σχέσεις τόσο με την Ρωσία όσο και με την Ευρώπη. Πιεζόμενος ωστόσο από τους εθνικιστές ο Ποροσένκο δεν μπορεί για την ώρα να προσεγγίσει με φιλική διάθεση τη Μόσχα και σε καμία περίπτωση να δείξει την υποτέλεια του σε αυτήν. Από την άλλη ο Πούτιν είναι αποφασισμένος να “ανορθώσει το ρωσικό μεγαλείο” ανακτώντας τον γεωπολιτικό έλεγχο σε όσες περισσότερες μπορεί χώρες της πρώην Σοβιετικής Ένωσης.
Η Ουκρανία είναι ο άμεσος γεωπολιτικός του στόχος. Αν δεν μπορεί να την ελέγξει, τότε θα επιλέξει να αποσπάσει τμήματά της, που θεωρεί στρατηγικής και οικονομικής σημασίας, όπως π.χ. το λιμάνι της Μαριούπολης. Αυτό θα οδηγήσει αναπόφευκτα σε νέες συγκρούσεις και πόλεμο. Το ζήτημα είναι τι θα πράξει η Δύση. Θα ακολουθήσει την πολιτική του κατευνασμού ή θα εμπλακεί ανοικτά σε αυτή τη σύγκρουση; Ο Κίσινγκερ έχει δηλώσει ρητά πως πρέπει να αποφύγει με κάθε τρόπο την στρατιωτική εμπλοκή της στο ουκρανικό ζήτημα. Ωστόσο ο Τραμπ δεν διαβάζει Κίσινγκερ. Δεν διαβάζει γενικώς ιστορία. Και αυτό είναι εξαιρετικά επικίνδυνο.
Πηγή: tvxs.gr

Δεν υπάρχουν σχόλια: