Delirium: Τι είναι και πως το αναγνωρίζουμε;

 Το ντελίριο-παραλήρημα είναι μια διαταραχή της εγκεφαλικής λειτουργίας κατά την οποία εμφανίζεται αιφνίδια σοβαρή σύγχυση και αλλαγές στη συμπεριφορά και την εγρήγορσή του ατόμου. Είναι μια πολύ συχνή κατάσταση και εμφανίζεται συνηθέστερα σε νοσηλευόμενους ασθενείς με προϋπάρχοντα προβλήματα υγείας.

Αφορά περισσότερο άτομα άνω των 65 ετών. Περίπου το ένα πέμπτο των ατόμων μεγαλύτερης ηλικίας που εισάγονται στο νοσοκομείο, και οι μισοί σχεδόν φιλοξενούμενοι σε μονάδες μακροχρόνιας φροντίδας θα πάθουν παραλήρημα σε κάποιο φάση της περιόδου που χρειάζονται φροντίδα.
Τα συμπτώματα του παραληρήματος εμφανίζονται απότομα και είναι συνήθως, αλλά όχι πάντα, πλήρως αναστρέψιμα όταν η υποκείμενη αιτία είναι αντιμετωπίσιμη. Η ανάρρωση μπορεί να επέλθει ανά πάσα στιγμή μεταξύ λίγων ωρών και μερικών εβδομάδων. Το παραλήρημα μπορεί να κάνει το άτομο φοβισμένο, καχύποπτο, ανήσυχο κα μη συνεργάσιμο, ακόμη και με τα οικεία του πρόσωπα.
Τα άτομα με παραλήρημα είναι γνωστό ότι διατρέχουν υψηλό κίνδυνο να αναπτύξουν προβλήματα όπως πτώσεις, κατάγματα, λοιμώξεις και υποσιτισμό.

 Ποιες αιτίες μπορεί να οδηγήσουν στην εμφάνιση παραληρήματος;

Η ονομασία της ασθένειας “delirium” μπορεί να χρησιμοποιηθεί και ως μνημονικός κανόνας για θυμόμαστε την αιτιολογία της.
Μεταξύ άλλων συμπεριλαμβάνονται η προχωρημένη ηλικία, η άνοια και οι λειτουργικές διαταραχές του οργανισμού των ατόμων.
Πιο αναλυτικά στους παράγοντες κινδύνου ανήκουν:

• Χρήση φαρμάκων (Drug usage)
• Διαταραχή ηλεκτρολυτών (Electrolyte abnormalies)
• Στερητικό σύνδρομο από φάρμακα (Lack of drugs)
• Λοιμώξεις ουροποιητικού και αναπνευστικού (Infections)
• Μειωμένα αισθητηριακά ερεθίσματα (Reduced senses)
• Ενδοκρανιακά προβλήματα π.χ. εγκεφαλικά (Intracranial problems)
• Επίσχεση ούρων – διαταραχή λειτουργίας ουροποιητικού (Urinary retention)
• Μυοκαρδιακά προβλήματα π.χ. έμφραγμα (Myocardial problems)

 Σε τι διαφέρει το παραλήρημα από την άνοια;

Υπάρχουν σημαντικές διαφορές μεταξύ παραληρήματος και άνοιας. Έχουν όμως παρόμοια συμπτώματα, όπως σύγχυση, διέγερση και παραισθήσεις.
Το παραλήρημα ξεκινά αιφνίδια (σε διάστημα μίας έως δύο ημερών) και τα συμπτώματα συχνά ποικίλλουν επίσης πολύ κατά τη διάρκεια της ημέρας. Αντίθετα, τα συμπτώματα της άνοιας εμφανίζονται αργά, σε μήνες ή και χρόνια. Έτσι, εάν οι αλλαγές ή τα συμπτώματα ξεκινήσουν ξαφνικά, αυτό υποδηλώνει ότι το άτομο πάσχει από ντελίριο. Όταν ένα άτομο με άνοια εμφανίζει παραλήρημα, θα έχει συμπτώματα και από τις δύο καταστάσεις ταυτόχρονα.

Πως μπορώ να βοηθήσω;

• Η τακτική υπενθύμισης στο άτομο του χώρου που βρίσκεται της ώρας της ημέρας και της ημερομηνίας, μπορεί να βοηθήσει στη μείωση της σύγχυσής του. 
• Η επικοινωνία με γνωστά άτομα και η επαφή με αντικείμενα έξω από το νοσοκομείο όπως φωτογραφίες βοηθούν να ηρεμήσουν και να προσανατολίστουν τα άτομα.
• Να μιλάτε αργά και καθαρά για οικεία, μη απειλητικά θέματα και να ηρεμείτε το άτομο.
• Αν μπερδεύονται, μην τους αντικρούσετε και μην τους περιορίζετε σωματικά.
• Αποφύγετε επισκέψεις μεγάλής διάρκειας, δυνατές συνομιλίες και πολλαπλούς επισκέπτες.

Καθώς αναρρώνει το άτομο, μπορεί να θυμάται ότι ενεργούσε παράξενα ή να έχει τρομακτικές σκέψεις. Είναι σημαντικό να το καθησυχάσετε και να το ενημερώσετε για την κατάσταση που βιώνουν

 Από την Κωνσταντίνα Μανωλοπούλου

Νοσηλεύτρια, Ερρίκος Ντυνάν Hospital Center